Senelerce “kolesterol masalları” ile uyutulan dünya nihayet gerçekleri görmeye başladı.
Daha önce günlük toplam kalorinin yüzde 10’ unun şekerden alınabileceğini söyleyen Dünya Sağlık Teşkilatı (WHO), şimdi bu miktarın yüzde 5’ e indirilmesi tavsiyesinde bulunuyor.
WHO’ nun açıklamasına göre bu ayın sonuna kadar halkın görüş ve yorumları alınacak ve nihai kılavuz bundan sonra yayınlanacak.
Yüzde 5 şeker, bir erişkinin günde 25 gram şeker alabileceği manasına geliyor ki bu başka bir ifade ile 6-7 çay kaşığı şeker demek.
Bu arada bir kutu şekerli meşrubatta 10 çay kaşığından fazla şeker bulunduğunu hatırlatırım.
9 bin çalışmaya değerlendiren uzmanlar şekerin azaltılmasıyla obezite ve diş çürüklerinin önlenebileceğinin, fazla kilolu ve obezlerde tüm ölümlerin yüzde 60’ ından sorumlu olan kronik hastalıkların daha az görüleceğinin altını çiziyorlar.
Hastalık Kontrol Merkezi (CDC) tarafından geçen ay yayınlanan bir çalışmada “ilave şekerin” kalp hastalıklarından ölümleri artırdığı sonucuna varılmıştı.
Burada bahsedilen şeker meyve ve sebzelerde tabii olarak bulunan şeker değil, yiyecek ve içeceklere ilave edilen şeker.
WHO, asıl tehlikenin işlenmiş yiyeceklerde olduğunu, mesela bir yemek kaşığı ketçapta bir çay kaşığı şeker olduğunu, günde bir kutu meşrubat içenlerin günlük şeker limitini doldurduklarını söylüyor.
Şeker limiti tartışmalı
Standart bir gelişmiş ülke vatandaşının günlük kalorisinin yüzde 15’ ini şekerden aldığı tahmin ediliyor.
Günde ne kadar şeker alınabileceği hakkında kesin bir tavsiye yok.
Amerikan Kalp Derneği, şekerin diyetin yüzde 8’ ini geçmemesini istiyor ve erişkin kadınlar için 8, erkekler için 9 çay kaşığı şekerden fazlasını uygun bulmuyor.
WHO, on seneden fazla zaman önce şekerin günlük kalorinin en fazla yüzde 10’ unu oluşturabileceğini ilan etmek istediğinde “şeker lobisi” ayağa kalkmış, Kongre’yi WHO’ya verdiği milyonlarca doları geri çekmekle tehdit etmiş ve “yüzde 10” ifadesi nihai karardan çıkarılmıştı.
WHO endüstriden korkuyor
Açıklamasından koskoca WHO’ nun, şeker lobisinden korktuğu anlaşılıyor.
Teşkilatın Beslenme Müdürü Dr. Francesca Branca önce doğru şeyler söylüyor.
“Şeker riskleri bakımından yeni sigara olarak kabul edilebilir” diyor ve “görünmez şekerlerle” ilgili de uyarıyor:
“Etlere lezzet vermesi için konan sosların bir kaşığında 7 gram, tatlandırılmış yoğurtta 6 gram şeker var.”
Branca, özellikle popüler meşrubatlar ve çocuklar konusunda çok endişeli:
“Bir fast food restoranında içilen gazoz, kola gibi şekerli içeceklerin bir kutusunda 30 grama yakın şeker var. Bu bile bir günlük şeker sınırının çok üzerinde.”
Bunlar iyi ve güzel ama Branca’nın sonraki sözleri bir çuval inciri berbat ediyor.
“Yeni şeker limitinin biraz da isteğe bağlı olduğunu” söylüyor ve “hedef yüzde 5 olmalı diyoruz ama aslında yüzde 10 daha gerçekçi bir oran” diyerek kıvırıyor.
Endüstrinin numaraları
Hazır gıda endüstrisinin halkın gözünü boyama konusunda çeşitli numaraları var.
Mesela, hazır gıdaların etiketinde toplam şeker miktarı yerine bal, arpa maltı şurubu ve meyve şurubu gibi tabirler kullanılarak tek tek bunların miktarları yazılıyor ve toplam şeker miktarının düşük olduğu intibaı yaratılıyor.
Şeker, tüketici için daha kolay anlaşılır bir tabir olan “çay kaşığı” yerine “gramla” ifade edilerek kafaları karıştırılıyor.
Bir çay kaşığında 4 gram şeker olduğunu hatırlatırım!
Gelelim neticeye
BİR: WHO’ nun şekeri sadece obezite ve diş çürükleri ile ilişkilendirmesi tek kelimeyle “ayıp” ama ilaç ve gıda endüstrisinin “kankasından” başka bir ifade beklemek de gerçekçi olmaz.
İKİ: WHO, “lobilerden” korkmadan şekerin “bağımlılık” yaptığını; diyabet, kalp hastalıkları, kanserler başta olmak üzere en çok ölüme yol açan hastalıkların bir numaralı “müsebbibi” olduğunu haykırmalıydı.
Yazıklar olsun!
ÜÇ: WHO’ nun çıkar ilişkileri bulunan hazır gıda endüstrisine direnebileceğini sanmıyorum. Göreceksiniz bu yüzde 5 tavsiyesi gerçekleşmeyecek ve eskisi gibi yüzde 10’ unu geçmezseniz iyi olur denecektir.
DÖRT: Bizim, hastalıklardan korunmak için sağlıklı insanlara bile ilaç tavsiyesinde bulunan tıp derneklerimizin şeker konusunda görüşleri nedir, ne kadar şekere müsaade ediyorlar, halkı uyarmak için ne gibi faaliyetleri var, bilen var mı?
ahmetrasimkucukusta.com
ahmetrasimkucukusta.com