Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu'nda TÜBİTAK desteği ile 4 yıldır yürütülen çalışma sonucunda Türkiye'deki üzüm çeşitlerinin gen haritaları ve kimlikleri çıkarıldı.

Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürü Akay Ünal, TÜBİTAK destekli hazırlanan proje çalışmalarını 5 araştırma enstitüsü ve 2 üniversite ile işbirliği yaparak yürüttüklerini, projede 2 milyon liranın üzerinde bir bütçe kullandıklarını söyledi.

2008'de başlanan çalışmalarda artık sona gelindiğini, 3 ana başlık altında toplayabilecekleri proje sayesinde bağların virüslerden arındırılacağına vurgulayan Ünal, yeni üzüm çeşitleri elde edileceğini belirtti.

Gen haritası ve şekil olarak kayıt altına alınacak olan üzüm türlerine kimlik çıkarıldığını anlatan Akay, şunları kaydetti:
"Projenin ilk ana başlığına arındırma diyebiliriz. Yani ülkemiz için çok önemli olan üzüm çeşitlerinin hem virüslerden, hem kanserden, agrobacterium vitis yani sistemine dahil olan tüm etmenlerden tamamıyla temizlenmesi çalışmaları tamamlandı. Böylece hem üreticilerimiz hem de fidancılarımız tamamıyla temiz hastalıklardan arınmış materyalden üretim yapabilecek konuma gelecekler. Bu kapsamda sadece Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu'nda 32 çeşit, 2 anaç ve 49 klondaki tüm materyaller şu anda temizlenmiş durumda."

"100 yeni çeşit üzüm geliyor"
Projedeki bir diğer ayağın ise yeni üzüm çeşidi elde etmek olduğunu belirten Akay, sadece Manisa Bağcılık ve Araştırma İstasyonu'nda 7 bine yakın "fert değerlendirmesi" yaptıklarını, ulusal çapta ise toplam 13 bin adet ferdi kurumlarında değerlendirerek "100 ümit var yeni çeşit" belirlediklerini aktardı.

Seçilen 100 çeşidin geniş parsellere aktarıldığını belirten Akay, "Bundan sonraki tescil aşamasında ülkemiz ve Manisamız için 100 yeni çeşit daha kazandıracağız. Bunların içinden seçtiğimiz kaliteli olanları ise üreticimizle buluşturacağız" dedi.
Akay, 2011 yılı içinde proje kapsamında hazırlanan 5 yeni ürünün tescil olduğunu, bu çeşitlerin Sultan Bir, Sultan Yedi, Altın Sultani, Manisa Sultanı ve Saruhan Bey diye isimlendirildiğini hatırlatarak, ürünün yetiştiği yöre ve şekline göre yeni çeşitlerin isimlendirilmesi konusunda da kamuoyundan destek isteyeceklerini söyledi.

"Üzümü tanımladık"
Proje kapsamında hem Türkiye için önemli olan çeşitlerin hem de Manisa'nın belli başlı çeşitlerinin gen haritalarının çıkarıldığını ifade eden Akay, fiziki özellik tespitlerinin yapıldığını, üzümlerin kimliklerinin belirlendiğini kaydetti.

Akay, sözlerini şöyle tamamladı: "Üzümlerin DNA anlamında, gen anlamında, hem de moleküler ve morfolojik anlamda yaprak tüylülüğünden salkım uzunluğu ve çapına kadar tüm özelliklerini kayıt altına alarak kimliklerini çıkardık. Artık ülkemize ait olan bir üzüm çeşidimiz tüm özellikleri ile uluslararası kotlara sahip olacak şekilde belirlendi. Böylece ürünlerimizin, gen kaynaklarımızın herhangi bir şekilde yurt dışına çıkması durumunda bile çok net bir şekilde 'bu ürünler bizim' diyebilecek durumdayız. Bu kadar geniş bir çalışma mevcut değildi. Bunu da tamamlamış olduk."