“Kapalı havalarda içimi bir mutsuzluk kaplıyor, hiçbir şey yapmak istemiyorum” diyorsanız, bazen uykunuz kaçıyor bazen de sürekli uyumak istiyorsanız, iştahınız artıyor ya da azalıyorsa mevsimsel depresyon sorunu yaşıyor olabilirsiniz. Memorial Etiler Tıp Merkezi’nden Uz. Psikolog Tuba Erzan Kıran, mevsimsel depresyon ve korunmanın yolları hakkında bilgi verdi.

Güneşle birlikte yaşam enerjiniz azalmasın
Mevsimsel özelliklerin kişilerin iyilik halini olumlu ya da olumsuz şekilde etkilediği bilinmektedir. Özellikle kış mevsiminde günlerin kısalması, güneş ışığının azalması, insanların sürekli kapalı ortamda kalması, kişilerin psikolojilerini olumsuz yönde etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. Bununla birlikte kış aylarında birçok kişide uyku ihtiyacı ve iştah artışı yaşanırken, enerji ve keyif düzeyinde de azalma görülebilir. Bu nedenle
bozukluk olarak ifade edilmese de, kişilerin mevsime bağlı olarak depresif belirtiler gösterdikleri bilinmektedir. Mevsimsel depresyon; her yıl belirli dönemlerde özellikle güneş ışınlarının azalmaya başladığı sonbahar-kış aylarında ortaya çıkan ve ilkbahar döneminde kaybolan, bir takım depresif belirtilerle kendini gösteren bir bozukluktur. Bu bozuklukta depresyondan farklı olarak aşırı yorgunluk, uyku süresinde artış, iştah ve kilo artışı gibi belirtiler dikkati çekmektedir. Mevsimsel depresyon, kış depresyonuna göre daha az görünse de, yaz aylarında başlayıp sonbaharda düzelen türü olduğu da bilinmektedir.

Mevsimsel depresyon belirtileri:
• Mutsuzluk, ümitsizlik, isteksizlik
• Kendini değersiz hissetme, zaman zaman suçluluk duygusu içine girme
• Uykusuzluk ya da aşırı uyku hali
• Enerji azalması, çabuk yorulma
• İştah azalması veya artması (Daha çok karbonhidratlı yiyeceklere yönelme)
• Sinirlilik ve karamsarlık
• Konsantrasyon bozuklukları
Her 10 kişiden 3’ü mevsimden olumsuz etkileniyor
Mevsimsel depresyon tanısı konulabilmesi için belirtilerin görüldüğü ve ortadan kaybolduğu sürecin 2 yıl devamlılık göstermesi gerekmektedir. Her 10 kişiden 3’ünün kilo, beslenme, uyku, sosyal faaliyet, iyilik hali ve enerji düzeyi gibi özelliklerinin mevsimsel değişimlerden olumsuz etkilendiği bilinmektedir.

Mevsimsel depresyonla başa çıkmak için…
• Gün ışığından mümkün olduğunca çok faydalanın.
• Ev ve iş ortamınızı yeteri kadar aydınlatın ve havalandırın.
• Düzenli spor yapın. Haftada 3 gün 30-40 dakika spor, kişinin vücuduna sağladığı fayda kadar psikolojisi üzerinde de etkilidir. Spora zaman ayırmak kişinin kendisini daha mutlu hissetmesine yardımcı olmaktadır.
• Uyku düzeninizi korumaya çalışın.
• Sağlıklı ve dengeli beslenin, karbonhidrat ve şeker tüketimini kontrol altında tutun.
• Destek kaynaklarını harekete geçirin.
• Sosyal yaşama, planlı şekilde zaman ayırın.

Bütün bu sıralanan önlemler kişi üzerinde olumlu bir etki sağlayamadığı takdirde, daha detaylı değerlendirilmesi için konunun uzmanına başvurulması gerekmektedir. Uygulanan tedaviler arasında psikiyatrik destek, psikoterapi ve ışık terapisi yer almaktadır.