GIDAVİTRİNİ - Sağlıklı bir yaşam için en önemli besin kaynaklarından olan süt ve süt ürünleri özellikle büyüme ve gelişme dönemlerinde, gebelik ve emzirme sürecinde daha da öne çıkmaktadır. Süt, yoğurt, peynir gibi ürünler mineral ve kalsiyum kaynağı olduğu için her yaşta tüketilmelidir.

Memorial Şişli Hastanesi Besleme ve Diyet Bölümü’nden Uz. Dyt. Yeşim Çelik, “21 Mayıs Dünya Süt Günü” öncesinde, sütün beslenmedeki önemi ve tüketilirken dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi. 

Kalsiyum çocukların kemik ve diş oluşumlarının tamamlanmasında, ileriki yaşlarda kemik yoğunluğunun azalmasını önlemede, gebe ve emziklilikte artan ihtiyaca bağlı depolardaki azalmayı önlemede yardımcıdır. Süt ve ürünleri de en önemli kalsiyum depolarıdır. Süt tüketimi alışkanlığının çocukluk çağında kazanılması ve hayat boyu sürdürülmesi önemlidir. Yetişkin bireyler özellikle kadınlarda ileriki dönemlerde ortaya çıkacak olan kemik erimesi hastalığı için, günde bir su bardağı sütü diyetlerine eklenmelidir. Kalan 3-4 porsiyonluk süt ve süt grubu gereksinimi yoğurt, ayran, cacık ve peynirden sağlanabilir. Özellikle okul çağındaki çocukların her sabah güne bir su bardağı sütle başlayıp, günü akşam içecekleri bir su bardağı sütle bitirmeleri önemlidir. 

Yoğurt önemli bir protein, yağ, vitamin ve mineral madde kaynağıdır. Yoğurtta bulunan bakterilerin kanser, enfeksiyonlar, mide bağırsak sistemi hastalıkları ve astım gibi rahatsızlıklarda önleyici etkisi bilinmektedir. Bunun yanında yoğurdun içerdiği probiotik ve prebiotik maddeler kabızlık, ishal, kalp hastalıkları, şeker, kemik erimesi ve kalın bağırsak kanseri gibi çeşitli rahatsızlıklara iyi gelmekte, bağışıklık sistemini güçlendirmektedir. Yapılan birçok bilimsel çalışma günde 2 kase tüketilen yoğurdun karın bölgesindeki yağları azaltmada etkisi olduğunu göstermiştir. Yoğurt bakterilerinin faaliyeti sonucu B grubu bazı vitaminler, özellikle riboflavin (B2) sentezi oluşmaktadır. 

Çocuklar için 1 yaşına kadar inek sütü alımı demir emilimi sorunlarına neden olabileceğinden önerilmemektedir. Bu grup için daha çok günlük süt alımı tercih edilebilir ancak 500 ml ye kadar pastörize edilmiş süt tüketimi uygun olacaktır. 

Anne adayları süt tüketiminde dikkatli ve özenli davranmalıdırlar. Hamileler her gün yatmadan bir bardak süt içerek hem rahat bir uyku uyuyabilir hem de vücut için gerekli kalsiyum ihtiyacını karşılar. Bebeğin yetersiz kalsiyum alması durumunda anne kemiklerinden kalsiyum çekmesi ihtimaline karşılık anne adayının süt ve ürünlerinin tüketimine önem vermesi gerekir.

Pastörize edilen sütler buzdolabında 4-5 derecede yaz mevsiminde 1 gün, kışın 2-3 gün saklanabilir. Pastörizasyon işlemi tam yapılmamış olan sütlerde tat ve renk değişimi olur ve bu sütlerde zararlı bakteriler olabilir. Pastörize edilmeyen bir sütten insanlara geçebilecek olan pek çok hastalık bulunmaktadır. Bunların başında tüberküloz, brusella, stafilokok enfeksiyonları gelmektedir. Bunun için süt satın alınırken güvenilir bir markayı tercih etmek doğru olacaktır. Mümkünse cam şişelerde pastörize edilmiş sütleri tercih edilmelidir.