Hal Kanununun önemli bir parçası olan Sebze Meyve Ticareti ve Hallerin Yönetimi Hakkındaki Yönetmelik Başbakanlık tarafından imzalanarak Resmi Gazete'de yayınlandı. Yönetmelik; tüm sebze ve meyve ticaretini hangi esaslara göre yapılacağını belirleyen ve bu ürünlerin vatandaşa dağıldığı yer olan toptancı hallerinin yenilenme esaslarını düzenliyor.

Yayınlanan yönetmeliği göre, hallerden, işyeri sayısı 30 ila 100 olanlar küçük, 101 ila 250 olanlar orta, 251 ve üzeri olanlar ise büyük toptancı hali olarak sınıflandırıldı. Sınıflarına göre toptancı hallerinin taşıması gereken asgari koşullar ayrı ayrı belirlendi. Yönetmelikle, sınıf farkı aranmaksızın tüm toptancı hallerinde, iş yerlerinin yanı sıra, idare binası, fiyat panosu, bilgi işlem sistemi, hoparlör sistemi, aydınlatma sistemi, güvenlik kamerası, giriş-çıkış kontrol kulübesi, ağırlık kontrol ünitesi, çöp toplama yeri, tuvaletler, otopark ve boş ambalaj depolama yeri olması zorunluluğu getirildi. Orta ve büyük toptancı halleri ise, tüm Toptancı Hallerde ortak bulunması gereken bu hususların yanında laboratuvar ve işyerlerinde faaliyet gösterenlerin talebi üzerine soğuk hava deposu ile tasnifleme ve ambalajlama tesislerine sahip olacaklar.

OCAK AYINA KADAR BİLGİ İŞLEM SİSTEMİ KURMAYANA 100 BİN TL CEZA
Yeni kurulacak toptancı hallerinde tespit edilen bu asgari şartların aranması ve mevcut pazar yerlerinin de bu asgari şartları sağlayabilmesi için bir geçiş dönemi öngörülmüştür. Belediyeler, mevcut toptancı hallerinin bu asgari şartları sağlayıp sağlamadığının tespitinde ve toptancı hallerinin taşınması ya da kapatılmasında, Toptancı Hali Kuruluş Komisyonunun inceleme raporunu dikkate alacaklar. Mevcut toptancı hallerinden, 1 Ocak 2013'e kadar bilgi işlem sistemini kurmayan ve gerekli teknik donanımı sağlamayanlara, 1 Ocak 2015'e kadar ise diğer zorunlu hizmet tesislerini oluşturmayanlara mahallin mülkî idare amiri tarafından 100 bin Türk lirası idarî para cezası verilecek. Cezayı takip eden bir yıl içinde zorunlu hizmet tesislerini oluşturmayanların faaliyetleri ise aykırılık giderilene kadar mahallin mülkî idare amiri tarafından durdurulacak.

KİŞİLER TOPTANCI HALİ KURABİLECEK
Büyükşehirler hariç, belediye sınırları içinde birden fazla toptancı hali kurulamayacak. Belediyeler, toptancı hali kurmak üzere mahallî idare birlikleri kurabilecekler. Gerçek veya tüzel kişiler, belediyeden izin almak ve belli bir miktar teminat vermek kaydıyla toptancı hali kurulabilecek. Bu hallerin, anonim şirket veya kooperatif şeklinde faaliyet göstermesi esası getiriliyor.

ALTYASIPI YETERSİZ HALLER KAPATILACAK VEYA TAŞINACAK
Belediyeler, şehir içinde kalan, çevreye, altyapıya ve trafiğe yük getiren, ulaşım imkânları ve alan büyüklüğü yetersiz olan ve uygun çalışma ortamı bulunmayan toptancı hallerini, Toptancı Hali Kuruluş Komisyonunun inceleme raporunu dikkate alarak başka bir alana taşıyabilecek ya da kapatılabilecek. Yine, kurulduğu yer itibariyle Yönetmelikle belirlenen şartları sağlamayan ya da verimli çalışmayan toptancı halleri de belediyeler tarafından kapatılabilecek.

İLLERDE HAL YÖNETİCİLERİ ÜNİVERSİTE MEZUNU OLACAK
Yönetmelikle, toptancı hal yönetim biriminin görev, yetki ve sorumlulukları, uygulamada yaşanan sıkıntıları giderecek şekilde detaylı olarak belirlendi. Hal yöneticilerinin, sahip olması gereken diğer niteliklerinin yanı sıra, illerde en az lisans, ilçe veya beldelerde ise en az lise mezunu olması gerekiyor. Toptancı hallerinde görevlendirilecek asgari zabıta sayısı, küçük toptancı hallerinde üç, orta toptancı hallerinde on beş, büyük toptancı hallerinde ise otuz olarak tespit edildi. Belediyelerimiz, hal zabıtaları aracılığıyla toptancı hali içinde ve dışında denetim yapabilecek.

HALLERDEKİ MEVCUT İŞLERİYERİ 12 YIL SÜREYLE KİRALANMIŞ SAYILDI
Yönetmelikle, hallerdeki iş yerleri, kiralama veya satış yoluyla işletilecek olup, mevcut toptancı hallerindeki tahsisli işyerleri, tahsis sahiplerine hiçbir işleme gerek kalmaksızın on iki yıl süreyle kiralanmış sayıldı.

DÜRÜST ESNAFA KİRALAMA KOLAYLIĞI
Halde faaliyetlerini Kanuna uygun şekilde yürütenlere yönelik de çeşitli imkanlar getirdildi. Kira süresi sona eren bir kişiyle, serbest rekabeti engelleyici anlaşmalar yapmamış, piyasada darlık oluşturucu davranışlarda bulunmamış, gerçeğe aykırı rapor ve belgeler düzenlememiş olması kaydıyla ihaleye çıkılmaksızın yeniden kira sözleşmesi yapılabilmesi imkanı tanındı. Yine, ticarî güvenin sağlanması ve tarafların haklarının korunması amacıyla toptancı halinde faaliyet gösterenlerden teminat alınması öngörüldü. Böylece taraflar, bu teminatlar kullanılmak suretiyle, hakem heyetince alacağın teminattan kesilerek ödenmesine karar verilmesi durumunda, alacaklarını kısa bir sürede elde edebileceklerdir.

VEFAT VE KAZADA GİBİ DURUMLARDA İŞYERLERİ MİRASÇILARA DEVREDİLECEK
Yönetmelikle, vefat etme veya çalışamayacak derecede kaza geçirme, hastalık ya da yaşlılık gibi zaruri hallerde satış yerlerinin kanuni mirasçılara devredilebilmesi imkanını getirildi. Ayrıca, serbest rekabeti engelleyici anlaşmalar yapmamış, piyasada darlık oluşturucu davranışlarda bulunmamış, gerçeğe aykırı rapor ve belgeler düzenlememiş olan kiracılar da, işyerlerini başkalarına devredebilecekler. Yine, işyeri malikleri de, Yönetmelikle belirlenen şartlara sahip kişilere işyerlerini satış yoluyla devredebilecekler. Toptan veya perakende satmak üzere mal satın alanlar, satın alınan malların alış bedelinden kanuni kesintiler dışında reklâm, stant, zayi ve diğer gerekçelerle herhangi bir kesinti yapamayacaklar. Bu düzenleme ile de üreticilerin ve küçük işletmelerin hakları korunmuş olacaktır.

MALLAR KASA İLE SATILACAK
Halde malların satışa arz şekli bölünmeden bulunduğu kasa, çuval, sandık ve benzeri kaplarda satılacak. Satılan malların üzerinde veya kap ya da ambalajlarının herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek bir yerinde malın üretim yeri ve üretim şekline ilişkin bilgileri içeren künye bulunacak.

KİMLİK ZORUNLULUĞU GETİRİLDİ
1 Ocak 2013'ten itibaren Toptancı hallerinde faaliyet gösterenlerce kimlik kartı taşıma zorunluluğu getirildi. 1 Ocak 2015'ten itibaren ise elektronik tartı kullanımını zorunlu hale geldi.
Zaman