İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Boyacıoğlu, İTܒde arıların kış ölümlerini önlemeye yönelik bir modül geliştirileceğini bu modül ile kovanları uzaktan izleyebileceklerini söyledi.

Osman Keskin'in haberi...

İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) tarafından desteklenen, İTÜ ve İstanbul Arıcılar Birliği ortaklığıyla yürütülecek projeyle ilgili bilgiler veren Prof. Boyacıoğlu “Bizler bu projeyi arıcılara destek vermek ve arıcılığı teknolojiyle buluşturmak amacıyla geliştirdik. Bu proje arıların kış ölümlerini engellemeye yönelik kovanlara kurulacak sistemden oluşuyor. Arı kayıpları ve ölümlerinin başlıca sebepleri açlık, arı hastalıkları, tarımda kullanılan zirai ilaçlar, kovan içerisindeki yüksek nem miktarı, düşük verimli ana arı, yanlış koloni yönetimi gibi birçok nedeni olabiliyor. Ülkemizde bölgeden bölgeye değişmekle birlikte her yıl % 5’den % 30’a kadar varan rutin kış ölümleri gerçekleşiyor. Olağan dışı iklim değişiklerinde ise bu ölüm oranları %90’a kadar çıkabiliyor. Bu projede kovan içerisine yerleştirilecek elektronik bir haberleşme modülüyle arıcılara kovanlarının koordinatları, ses, ısı ve nem durumlarıyla ilgili bilgi verilecek. Haberleşme sim kartlar üzerinden sağlanacak. Sistem şu şekilde işleyecek; kovanların koordinatlarının değişimi (kovanların çalınması), kovanın sıcaklığının kritik değerlerin altına inmesi veya üstüne çıkması, ya da kovanın düşüp açılması durumunda arıcının cep telefonuna bir mesaj gelecek. Arıcı o mesajı aldığında hemen gidip kovanlarını kontrol edecek.” diye konuştu.

400 MİLYON TL ZARARIN ÖNÜNE GEÇİLECEK
İstanbul Arıcılar Birliği Proje Koordinatör Yardımcısı Ziraat Mühendisi Taylan Samancı ise İTÜ ile ortaklaşa yürütülecek projeye neden ihtiyaç duyulduğunu şöyle açıkladı. “Proje, geleneksel arıcılık yöntemlerinin sıkça kullanıldığı günümüzde arıcılık sistemine yenilikler getirecek. Arıcılığımızın gelişmesi için teknolojiden uzak kalmayarak modern ekipmanların kullanılması gerekmekte. Göçer arıcılığın yaygın olduğu ülkemizde bir yerden bir yere kovanların taşınması arıcı için önemli bir zaman kaybı, iş gücü ve maliyet getiriyor. Göçer arıcılıkta taşıma işini kolaylaştırıcı sistemlere geçilmesi gerekiyor.”

Sektörde yaşanan mali kayıplara yönelik bilgiler de veren Samancı  “İstanbul’da her yıl 18 bin arı kovanı, ölüm sebebiyle bahara çıkamamaktadır. Bunun ülkemize maliyeti yaklaşık yedi milyon TL’dir. Bunun birlikte İstanbul’da her yıl arıcılarımız üç bin adet kovanı hırsızlık sebebiyle kaybetmektedir. Bununda maliyeti yaklaşık bir milyon TL’yi bulmaktadır. Proje sonucunda geliştirilecek sistemin Türkiye’ye yayılması ile yıllık yaklaşık 400 milyon TL’lik zararın önüne geçilecektir.” dedi.



ARICILIK İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİ SAYESİNDE ÇAĞ ATLAYACAK
İSTKA desteği alan projenin şimdilik İstanbul’da yürütüleceğini, öncelikle arıcıların projeyi sahiplenmesi gerektiğinin altını çizen Prof. Boyacıoğlu, “Dünyada ilk olacak bu projede eğer başarılı olursak sektöre çağ atlatmış olacağız. Arıcılığımızı teknoloji ile bütünleştirebileceğiz.” dedi. Projenin başarısını sistemin başarılı bir şekilde kullanılabilmesine bağlayan Boyacıoğlu, bu kapsamda arıcılara eğitimler de verileceğini söyledi. Boyacıoğlu, “Bir ay sonra projeye başlamayı düşünüyoruz. Eylül ayında sistemi tasarlayıp en geç Kasım ya da Aralık ayında kovanlara yerleştireceğiz. Sonrasında ise ölçümlerimize başlayacak ve veri oluşturacağız.” diye konuştu.

Farklı disiplinlerin bir araya gelip böyle bir projeyi oluşturmasının önemine değinen Boyacıoğlu,  “Bu projede Arıcılar, Ziraat Mühendisleri, Gıda Mühendisleri, Elektronik ve Haberleşme Mühendisleri ve Yazılım Mühendisleri yer alıyor. Ama sistemin gerçek kullanıcısı arıcılar olacak. Dolayısıyla onların projeyi mutlaka sahiplenmeleri gerekiyor. Türkiye’de 5 milyon koloni var. Projemiz başarılı olursa önü çok açık. Öncelikle bunu ülkemizde yaygınlaştırmayı düşünüyoruz. Patent sürecini tamamladıktan sonra yurt dışına da ihraç edebiliriz” dedi.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK
Kovan Sensör Sistemi İTÜ Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. İbrahim Akduman tarafından geliştirildi. Prof. Akduman ilk aşamada modülden 100 tane üretmeyi düşündüklerini, 1 modülün 64 kovan hakkında bilgi vereceğini ve modülün saklanması için kovanlarda küçük bir değişikliğe de gidilebileceğini söyledi.

Sistemin çalışma prensibi hakkında bilgiler aktaran Akduman, “Bu yapıda, ısı sensörü düzenli olarak kovanın içerisindeki sıcaklığı ölçecek, nem sensörü ise kovan içerisindeki nem değerinin uzaktan kontrol edilebilmesini sağlayacak. Ses sensörünün görevi, istenen saatlerde ya da düzenli olarak kovan içindeki sesi kaydederek, ses bilgisi olarak uygulama yazılımına aktarmak olacak.” dedi. Akduman ses sensörünün önemini ise şöyle açıkladı: “Arı, kovan içinde balın yeteri düzeyde olmadığında, sıcaklık ve nem miktarının istenilen düzey üzerinde olduğunda veya kovan içinde normalin dışında bir durum olduğunda ses seviyesini yükseltiyor. Kovan içindeki arı sesinin, normalden yüksek olması arının stresli olup olmadığını gösteriyor.”

Kovan biriminin içerisinde bulunan GPS modülü ile kovanın bulunduğu coğrafi koordinatın, uzaktan elde edilebileceğini ifade eden Akduman “Normal koşullarda kovanın hareket etmesi beklenmemektedir. Hareket, ancak olmaması gereken bir durum sonucunda ortaya çıkar. Bu, kovana vahşi bir hayvanın müdahalesi olabileceği gibi bir hırsızlık teşebbüsü sonucu da olabilir. Bu tarz bir durumda kovan birimi GPS modülünü açarak, kovanın sadece devrildiğini mi yoksa hareket mi ettiğini algılamakta ve bununla ilgili bilgiyi hemen merkeze bildirmektedir. Bu sayede kovanların çalınmasına karşı da bir önlem alınmış olacaktır.” dedi. Prof. Akduman kovan içerisinde bir de ısıtıcı modül bulunacağını normal koşullarda devrede olmayacak modülün ancak kovan içi sıcaklığının belirli bir değerin altına düşmesi durumunda, kovan içi sıcaklığı arttırmak için kullanılacağını sözlerine ekledi.