AMAÇ GIDA GÜVENLİĞİ BİLİNCİNİ ARTIRMAK
Endüstrinin hızla geliştiği, nüfusun çoğaldığı, sentetik üretimin her geçen gün arttığı ve gıdaya olan ihtiyacın daha önem kazandığına vurgu yapan Boyu, Ülkemizin uzun yıllardır yaşadığı, son dönemde farkına daha fazla vardığımız bir sorun olan gıda güvenliği sorununun kalıcı çözümüne ciddi katkı sağlayacağına inandığımız bir çalışma için buradayız. dedi.
Yaşanan gıda güvenliği skandallarının temeline inildiğinde üreticiden tüketiciye toplumun genelinde gıda güvenliği bilinci eksikliğinin ortaya çıktığını işaret eden Boyu, sözlerini şöyle sürdürdü:
Bu sebeple gıda güvenliği bilincinin sağlanması ve tüm topluma yayılması için çalışmalar yapılması ve konunun planlı bir şekilde anlatılması ve eğitimler yapılması lazım. Yalnız sektörün içinde olan bizler şunu da iyi biliyoruz ki belli bir yaştan sonra verilen eğitimlerin verimliliği yeterli düzeyde olmuyor ve gıda güvenliği bilinci yeterince oluşmuyor. Bu bilincin oluşması için temelden sistemli bir eğitime tabi tutulması yani çocuk yaştan itibaren gıda güvenliği bilinci kazandırılmalıdır. Nitekim İnsanların bilgi almaya ve alışkanlık kazanmaya en elverişli dönemi okul çağıdır. Dolayısıyla İlkokulda hayat bilgisi dersinde ünite olarak ve ortaokulda 5. ve 6. sınıfta konunun uzmanları tarafından, zorunlu ders olarak verilecek GIDA GÜVENLİĞİ DERSİ ile bu bilinç çocuk yaşta oluşturulur ve topluma yayılması sağlanabilir.
Gıda Mühendisleri Derneği olarak kurulduğumuz Ocak 2013 tarihinden itibaren, ortaokul ve lise öğrencilerine yönelik Güvenli ve Helal Gıda eğitimleri vermekteyiz, bu eğitimler sonrasında yaptığımız anket çalışmalarında ve birebir gözlemlerde Gıda Güvenliği Bilincinin oluşması adına olumlu sonuçlar elde ettik ve bunun sonucunda bu eğitimlerin kalıcı bir bilince dönüşmesi ve tüm topluma yayılması adına okullarda ders olarak okutulması fikri ortaya çıktı.
GIDA GÜVENLİĞİ İSTİYORUZ
Dernek bünyesinde hazırlanan bu önemli projenin 4 ana başlıktan oluştuğunu ifade eden Boyu, çalışmanın aşamalarını ise şu cümlelerle açıkladı:
Projenin amacını; toplumda eksik olan gıda güvenliği bilincinin, ilköğretim çağında okullarda verilecek olan gıda güvenliği dersi ile çocuklardan başlayarak tüm toplumda oluşması ve artırılması olarak açıklayabiliriz.
Toplumumuzda yetersiz olan gıda güvenliği bilinci, gıda güvensizliğine ve halk sağlığının bozulmasına neden olmaktadır. Gıda kaynaklı risklerin önüne geçmek ciddi manada zaman ve kaynak harcanmaktadır. Bu kayıplara aşağıda değindiğimiz genel hususlar neden olmaktadır.
Gıda israfın yaygınlaşması
Son dönemde ekmek israfı örneğinde de gördüğümüz gibi, gıdanın her alanında çeşitli nedenlerle israf ciddi boyutlara ulaşmış durumda ve bilinçsizce yapılan üretimler sonucunda israflar daha da artmakta ve kaynaklar boşa harcanmaktadır. Halbuki, bu hususta Yiyiniz içiniz; fakat israf etmeyiniz! Çünkü Allâh isrâf edenleri sevmez. ayetiyle insanlığın yaratıcı tarafından uyarıldığını bilmekteyiz.
Güvenli ve helal gıdanın önemi
Kuran-ı Kerimde, Ve Allah Teâlânın size vermiş olduğu rızıklardan helâl ve temiz olanları yiyiniz, kendisine imân etmiş olduğunuz Allah Teâlâdan da korkunuz. buyurulmakta, helal ve güvenli gıdaya ne kadar önem verildiği ortaya konmaktadır.
Gıda kaynaklı hastalıkların yaygınlaşması
Dünyada her yıl 1,8 milyon kişi gıda kaynaklı hastalıklardan yaşamını yitiriyor, bunların 1,5 milyonu çocuk yaştakiler!
Ülkemizde ise her geçen gün yeni bir gıda kaynaklı riskle karşılaşıyoruz, bunlar süreç içinde hastalıklara neden olmaktadır, bu risklerin maddi ve manevi külfeti çok ağır!
Ülkemizde gıda kaynaklı hastalıklar için her yıl milyarlarca lira harcanıyor!
Gıda kaynaklı hastalıklar
*Aflatoksin(karaciğer kanseri), Fumosin(yemek bourusu kanseri) okratoksin, patulinvb 14 mikotoksininin meydana getirdiği gibi mikrobiyal kaynaklı,
*Akrilamid, heterosiklik aminler, polisiklikaromatik hidrokarbonlar, oksidasyon ve polimerizasyon gibi Gıdalarda yanlış işlenme kaynaklı,
*Tuz, koruyucu bileşenler, Nitrat, Nitrit ve bunlar gibi daha bir çok katkı maddesinin sınır değerlerinden çok fazla ve bilinçsiz kullanımından kaynaklı,
*Kalp damar hastalıkları, obezite, hipertansiyon gibi yanlış beslenme kaynaklı olabilmektedir.
Ülkemizde her yıl 150 bin yeni kanser vakası görülmekte ve kanser oranı hızla artmaktadır. Yapılan araştırmalara göre kanser vakalarını %30i beslenmek kaynaklı(en büyük pay beslenmeye ait). TUIK verilerine göre15+ Yaş grubundaki bireylerin %13,2 si hipertansiyon problemi yaşıyor. TUIK verilerine göre15+ Yaş grubundaki bireylerin %17,2 si obez(bu oran 2008de %15,2).
Okul kantinlerinde yaşanan sıkıntılar
Okul kantinlerinde ve toplu tüketim alanlarında hijyen sorunu almış başını gidiyor, kantin çalışanlarının %70ı gıda güvenliği nedir bilmiyor!
Kantin personeli için verilmeye başlayan eğitimler önemli ama kısa süreli eğitimler yeterli değil.
Yapılan denetimler konunun uzmanları tarafından yapılmıyor
Gıda denetimlerinin durumu
Denetimler istenen seviyede ve etkinlikte değil! 2012de 500 Bine yakın işletmede yapılan denetim sayısı 406 bin!
Gıda güvenliği bilinci yetersiz oluşu
Ülkemizin dört bir yanını gezdiğinizde açıkta uygunsuz koşullarda ambalajsız gıda satışı yapılmakta, bu durum gıda güvenliği bilincinin eksik oluşundan kaynaklanmaktadır.
Küçük ölçekli işletmelerin durumu
Ülkemizde gıda işletmelerinin %80i küçük ölçekli işletme(30 hp altı), işletme sahiplerinin ve personelin gıda güvenliği bilinci yok. İster büyük ölçekli olsun, ister küçük ölçekli gıda üretiminde çalışan personele verilen eğitimlerle istenilen seviyede bilinç kazandırılamıyor
Taklit ve tağşişe sıkça başvuruluyor olması
Gıda işletmecileri daha fazla kar elde edebilmek için taklit ve tağşişe başvuruyor, halkı kandırıyor ve halk sağlığı riske atılıyor.
Sağlıklı nesiller, güvenli gıdalarla yetişir, güvenli olmayan gıdalar en fazla çocuklarımızı etkiliyor!
Tüm bunları birilerine muhalefet olsun diye söylemiyoruz, sektörün içindeki teknik elemanlar olarak farkında olduğumuz bir soruna dikkat çekmek, çözüm bulmak ve bu vesileyle ülkemize hizmet etmek istiyoruz.
Gıda güvenliği bilinci bir kültürdür, eğitimle kazanılır, ancak bir kaç günlük eğitimle bu kültür oluşmaz ve oluşmuyor da!
Gıda güvenliği toplumun her kademesini direk ilgilendiriyor, bu kültürün oluşması için küçük yaştan itibaren bu eğitimler verilmeli!
Her işin başı sağlık ve eğitimdir, sağlıklı nesiller için gıda güvenliği eğitimleri okullarda zorunlu ders olarak okutulmalı!
Proje hedefleri ve öngörülen faydaları
Projenin başlangıcıyla birlikte oluşacak bilinç ile birçok noktada fayda sağlanacağını öngörmekteyiz.
Çocuklarda sağlıklı beslenme bilincinin oluşturulması
Çocuklarımız toplu tüketim yerlerinde fast-foodlarda güvensiz ve sağlıksız gıdalarla beslenmektedir. Sağlıklı beslenme bilinci eksikliğinden dolayı çocuklarımız bu riskle karşı karşıya kalmaktadır, okullarda verilecek gıda güvenliği dersi ile bu bilinç oluşacak sağlıksız ve güvensiz gıdalarla beslenmenin önüne geçilecektir.
Oluşacak bilincin aileye ve topluma yayılması
Yapılan araştırmalar okul çağındaki çocukların okuldan aldıkları eğitimi aileye taşıdığı ve uygulama konusunda ısrarcı oldukları görülmektedir. Gıda güvenliği dersi ile çocuklarda oluşacak bilinç önce aileye sonra tüm topluma yayılacaktır.
Güvenli ve sağlıklı gıda talebinin artırılması
Okulda başlayıp topluma yayılan bu bilinç ile tüketici, üreticiyi daha bilinçli bir şekilde denetleyecek ve daha güvenli gıda talebinde bulunacak.
Gıda kaynaklı hastalıkların önüne geçilmesi
Sağlıksız ve güvensiz gıdaların üretilmesi ve bunların tüketilmesi ile oluşan Obezite, kolesterol, diyabet, kalp damar rahatsızlıkları, kanser vakaları gibi gıda kaynaklı hastalıkların, önüne geçilecektir.
Gıda zehirlenmeleri önüne geçilmesi
Günümüzde farkına vardığımız veya varamadığımız yüzlerce vaka yaşanmaktadır ve çoğunun kaydı tutulmamaktadır. Oluşacak bilinç ile mikrobiyal kaynaklı zehirlenmelerin önüne geçilecektir
Geleceğin güvenli gıda üreticilerinin yetiştirilmesi
Üreticiler yasal mevzuatlar ve vicdani sorumluluklar doğrultusunda hizmet vermektedir. Ama yeterli gıda bilinci olmadığından kasıtlı ya da değil bu hizmette aksamalar yaşanmaktadır. Gıda güvenliği bilinciyle yetişen nesiller daha sağlıklı ve güvenli gıdalar üretecektir.
Gıda skandallarının ve gıda hilelerinin önüne geçilmesi
Her gün yeni bir gıda skandalı ve gıda hilesi haberleri ile karışılmaktadır. Oluşan bilincin topluma yayılması suretiyle taklit ve tağşişin ve gıda skandallarının önüne geçilecektir.
Gıda israfının önüne geçilmesi
Uygun koşullarda üretilmeyen gıdalar daha erken bozulmakta bu durum ciddi bir israfa neden olmaktadır. Ailede ve endüstriyel üretimde ekonomik kayba neden olan bu durum oluşacak bilinçle uygun koşullarda üretimi, taşıması ve muhafazası sağlanarak önemli bir israfın önüne geçilecektir.
Projenin kapsamı ve içeriği
Gıda güvenliği dersi ilköğretimin ilk dört yıllık periyodunda temel seviyede bir gıda güvenliği ve sağlıklı beslenme eğitimlerinin hayat bilgisi dersinde üniteler halinde verilmesi, ikinci dört yıllık periyotta (5. ve 6. sınıflarda) zorunlu ders olarak verilmesini kapsar.
Ders içeriği olarak şu konuların işlenmesi uygun olacaktır.
1. Gıda Güvenliği Bilinci Nedir? Nasıl Kazanılır?
2. Besinler ve Temel Besin Öğeleri
3. Sağlıklı Beslenmede Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
4. Güvenli Gıda
5. Gıdaların Üretim ve Muhafaza Yöntemleri
6. Temizlik ve Hijyen (Genel, Gıda Üretimi ve Kişisel)
7. Gıdaların Kirlenmesine Yol Açan Etmenler
8. Gıdalarda Mikroorganizmalar (Bakteri, Virüs, Küfler, Mayalar)
9. Mikroorganizmalar Gıdalara Bulaşma ve Kirletme Yolları
10. Mikroorganizmaların Gıdalara Etkisi
11. Gıda Kaynaklı Hastalıklar
12. Gıda Zehirlenmesi
13. Gıda Zehirlenmelerinden Korunmak İçin Yapılması Gerekenler
14. Gıdalarda Yapılan Taklit ve Tağşiş(Hile)ler
15. Gıda Hilelerinden Korunmak İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bizler bu çalışmayı çok önemsiyoruz ve bunun ülkemize güzel bir hizmet olacağına inanıyoruz. Sağlıklı nesillerin yetişmesi ve gıda güvenliği bilincinin oluşması için bu projenin kesinlikle hayata geçmesi gerekiyor. Bu süreçte başta resmi makamlar olmak üzere özellikle medya kuruluşlarından ve halkımızdan da bu çalışmaya destek bekliyoruz. Ülkemizde gıda güvenliğinin sağlanması konusunda resmi mercilere görev düştüğü gibi aynı zamanda üretici ve tüketici olan bizlere de büyük görev düşmektedir.
Basın organları aracılığıyla tüketicilerden projeye katılım sağlamalarını talep eden Boyu, Halkımızdan ricamız, www.gidaguvenligidersiistiyoruz.com adresli web sitesinden bu konuda görüşlerini ve desteklerini bize iletmelerini rica ediyoruz. Verdiğimiz eğitimlerde aldığımız sonuçları ve buradan gelen görüşleri toplayarak bu dersin okutulması konusunda resmi başvurumuzu yapacağız. ifadesini kullandı.
