Türkiye’de yaşayan 9 milyonu aşkın engelli için “engelsiz tesisler” projesinde son noktaya gelindi. 1 Temmuz’a kadar düzenleme gerçekleştirmeyen tesisler için cezai yaptırımlar kapıda. İTO Konaklama Meslek Komitesi Başkanı Ayhan Hüzmeli, “Bu önemli gelişme, sadece kendi ülkemizdeki vatandaşları değil, yabancı turistleri de çok olumlu yönde etkileyecek” dedi.

Engelliler için engelsiz tesisler projesinin uygulanmasında son gün olan 7 Temmuz’a sayılı günler kaldı. Türkiye 2005 yılında yürürlüğe giren 5378 sayılı kanunla engelliler için mimari düzenleme yapmayı kabul etti. Buna göre 1 Temmuz 2012’ye kadar engelli vatandaşlar için kanunun gerektirdiği düzenlemeleri gerçekleştirmeyen tesisler için yargı yolu görünecek. Engelsiz Hayat Dayanışma Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Adem Kuyucu, “Bir ülkeyi engelsiz hale getirmek aslında sadece o ülkenin engelli vatandaşlarına hizmet etmek demek olmuyor. Yapılan düzenlemeyle ülke vatandaşlarının hepsine bir kolaylık sağlanmış oluyor” dedi.

NÜFUSUN YÜZDE 12’Sİ ENGELLİ
Birleşmiş Milletler’in (BM)  yaptığı araştırmaya göre dünya nüfusunun yüzde 10’u, Türkiye nüfusunun ise yüzde 12’si engelli konumunda bulunuyor. Toplam 50 maddeden oluşan ve engelliler için engelleri ortadan kaldırmak, onları sosyal hayatın içine çekmek gibi yükümlülükleri içeren kanun, 27 Mayıs 2009 tarihinde 5825 sayısıyla onaylandı.
Engellilerle ilgili mimari ve peyzaj düzenlemeleri yapmayı gerektiren kanunun ardından 7 yıl geçmesine rağmen engelsiz hale getirilmemiş çok sayıda tesis bulunuyor. Geri sayımın artık başladığını ve sona gelindiğini dile getiren Kuyucu, “Cebimizde paramız var, fakat gönlümüzce bir tatil yapamıyoruz. Engellilere baktığınız zaman çoğu belirli gelir düzeyinin üzerinde insanlar. Fakat 2005’ten sonra engelliler gözetilmeksizin yapılan her bina için engelli vatandaşların 8 Temmuz’dan itibaren dava açma hakkı bulunuyor. Bizler mimari engeller yüzünden eve hapsolamayız” dedi.

BELEDİYELER DE DÜZENLEMEYE TABİ
Söz konusu düzenleme sadece turizm tesislerini kapsamıyor. Tüm kamu düzenlemelerinin de kanuna tabi olduğunu söyleyen Kuyucu, “Buna göre kaldırımların belirli noktalarında tekerlekli sandalyelerin rahatça inip çıkabilmeleri için rampalar bulunacak. Merdivenlerin olduğu her yere maksimum yüzde 6 eğimli rampalar yapılacak. Sahanlık genişlikleri tekerlekli sandalye ile geçişe uygun genişlikte olacak. Kaldırımlara görme engelliler için sarı renkli ve kabartılı malzemeler yerleştirilecek. Trafik lambaları sesli uyarı yapacak şekilde tasarlanacak” şeklinde konuştu.

Engelsiz bir tesis nasıl olmalı?
Engelliler için düzenlenen bir tesiste engellilerin kolay bir şekilde yaşaması için pek çok kriter bulunması gerekir. Daha çok ortopedik düzenlemeleri içeren standartlar şu şekilde sıralanıyor:
* Tesis girişinde rampa olmalı.
* Tesiste bulunan bütün kapılar asgari net 85 cm genişlikte olmalı.
* Eşikler 1.5 cm’yi geçmemeli.
* Lavabo, batarya, tuvalet, sifon ve tuvalet kenarlarındaki tutma barlar 90 cm yüksekliğinde olmalı.
* Tesis zemini kaygan olmamalı; yatak, dolap ve mobilya aksesuarları tekerlekli sandalyelerin rahat geçeceği şekilde tasarlanmalı.
* Var olan halılar tekerlekli sandalyelerin hareket kabiliyetini engelleyecek şekilde yumuşak ve kalın tüylü olmamalı.
* Dolap ve kapakları ile askılıklar azami 140 cm yüksekliği geçmeyecek şekilde tasarlanmalı.

Uymayan tesislerin ruhsatları iptal edilecek
Tesisler tanınan süre içinde engelsiz hale getirilmezse engelli vatandaşların konuyu mahkemeye taşıma hakkı bulunuyor. Tesislerin denetimleri ise Bakanlık müfettişlerinin yaptığı rutin kontroller neticesinde gerçekleşecek. Eğer söz konusu düzenlemeler yapılmazsa tesisler cezai müeyyidelere tabi tutulacak, fakat yine düzenleme yapılmazsa tesislerin belgeleri ellerinden alınacak. Yeni müracaat eden tesislere ise söz konusu düzenlemeleri gerçekleştirme şartı ile ruhsat verilecek.
ito.org.tr