Gıdavitrini - Türkiye, Avrupa'nın bazı ülkelerinde üretilen yumurtalarda "fipronil" maddesinin bulunduğu iddialarıyla başlayan krizi yakından takip ediyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, krizle ilgili izleme çalışması başlattı.

İnsan sağlığına zararlı fipronil maddesinin bazı Avrupa ülkelerindeki yumurtalarda tespit edilmesi üzerine söz konusu yumurtaların üretildiği çiftliklerin faaliyetleri durduruldu, yumurtalar da raflardan kaldırılarak imha edildi.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından alınan bilgiye göre Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye mevzuatı gereği fipronilin gıda değeri olan hayvanlarda kullanımına izin verilmiyor. Türkiye'de bu madde; kedi, köpek gibi gıda değeri olmayan hayvanlarda antiparaziter olarak kullanılmak üzere, sprey veya deriye damlatma formlarında ruhsatlandırılıyor.

Bitki koruma ürünü olarak ise 500 g/l fipronil aktif maddesini ihtiva edenler tohum ilaçlaması olarak mısır ve ayçiçeğinde ruhsatlı olarak kullanılabiliyor.

Her türlü hayvan barınaklarında uygulanan böcek ilaçları biyosidal ürün olarak Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılıyor, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın bu amaçla ruhsatlandırılmış bir ürünü ise bulunmuyor.

AB'de baş gösteren söz konusu krizle ilgili olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da izleme çalışması başlattı. Çalışma çerçevesinde, Bakanlığa bağlı laboratuvarlara Türkiye'deki yumurtalarda da söz konusu maddenin var olup olmadığının tespit edilmesi için analiz yapılması talimatı verildi. Söz konusu talimat çerçevesinde yumurta üretiminin yoğun olduğu yerlerden numuneler alınarak gerekli analizler gerçekleştirilecek.

Türkiye, 2005 yılından itibaren AB'nin direktifiyle uyumlaştırılmış yönetmelik esaslarına göre Ulusal Kalıntı İzleme Planı (UKİP) yürütüyor. UKİP, hayvansal birincil ürünlerin AB'ye ihracı için AB Konseyi tarafından alınan kararla tüm ihracatçı ülkelerce uygulanması mecburi tutulan bir plan statüsünde bulunuyor ve bir önceki yılın üretim verileri esas alınarak her yıl yeniden hazırlanıyor, düzenlenen planlar mart ayı sonuna kadar AB'ye gönderiliyor. Türkiye, 2006 yılından itibaren kanatlı hayvanlar, su ürünleri, süt ve balda UKİP’i kabul edilen üçüncü ülkeler listesinde yer alırken, 2010 yılında plana yumurta da dahil edildi.

UKİP kapsamında; veteriner ilaç kalıntısı, pestisit, bulaşan ve kullanımı yasaklı maddelerin analizleri yapılıyor. Planlanan numune sayısı, üretim verileri esas alınarak AB direktifine göre belirleniyor ve AB tarafından onaylandıktan sonra uygulamaya başlanıyor.

Fipronil; karıncalar, böcekler, hamam böcekleri, pireler, keneler, termitler, bitki zararlıları, kök kurtları, zararlı böcekleri ve diğer böcekleri kontrol amacıyla kullanılıyor. Bu maddeden, mısır ve ayçiçeği üretiminde de tel kurtlarıyla mücadelede yararlanılıyor.

Dünya Sağlık Örgütü, fipronil maddesini "orta derecede tehlikeli" olarak tanımlıyor. Almanya Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü, yumurtada tespit edilen 1,2 mg/kg f ibronille çocuklar için geçerli "İnsan sağlığı üzerinde kayda değer bir sağlık riski yaratmayan tek bir öğünle alınabilecek miktar (Akut Referans Doz) değeri"nin aşıldığı sonucuna vardı. Bu durum, söz konusu ilacın bulaştığı tavuk yumurtalarını tüketen çocukların bir sağlık riskiyle karşılaşmalarının muhtemel olduğuna işaret ediyor.