Ortalama maliyetin yaklaşık 6-7 lira olduğuna işaret eden sektör temsilcileri ürünlerini tarlaya dökmeye hazırlanıyor. 75 milyon nüfusu olan Türkiye'de kişi başı yıllık tüketimin 1,5 litre civarında olduğuna dikkat çeken Akhisar Ticaret Odası Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Birel, kullanım miktarının artması gerektiğine dikkat çekiyor. Kişi başı tüketimin İtalya'da 18, İspanya'da 20 litre civarında olduğunu aktaran Birel, en kaliteli zeytinyağının litresinin 6 liraya düştüğünü söyledi. Marketlerdeki satış rakamının 10 lirayı bulduğunu ifade eden Birel, "Bu yıl litres 5-6 liradan satılan zeytinyağının fiyatı geçen sene 8-9 lira idi. Rekolte fazlalaştığı için fiyatlar düştü. Halkımız fazlaca yemiyor. Üretici yağlarını tarlaya dökmeye başladı." diyor. İhracatta İtalya ve İspanya'nın AB'nin 1,3 Euro teşviki sebebiyle Türkiye'nin önünü kestiğini ifade eden Birel, devletin de ihracatta teşvik vermesi gerektiği görüşünde.

Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi Çin ve Irak pazarındaki çalışmalarına 2012 yılının ikinci yarısında ihracatın artırılması amacıyla devam edecek. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri ise fiyatlardaki artışı üretimdeki artış ve kişi başı 2 litreyi geçmeyen düşük tüketim rakamlarına bağlıyor. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi verilerine göre Türkiye'de son 10 yılda zeytin ağacı sayısı 95 milyondan 170 milyon adede çıktı. Türkiye'nin 2023 hedefleri arasında zeytinyağında İspanya'nın ardından en büyük üretici ülke olma hedefi bulunuyor. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Üyesi Ümmühan Tibet, zeytinyağının sağlık açısından önemli olduğuna dikkat çekerek, tüketimin artırılması gerektiğini ifade etti. Güvenilir firmalardan alınan zeytinyağının tüketilmesi gerektiğini vurgulayan Tibet, "Zeytinyağı hazinesinden faydalanabilmek için, sağlıklı şartlarda üretileni tüketmek lazım. Zeytinyağı tüketelim, sağlıktır güzelliktir, zeytinyağı nefaset kaynağıdır. Yemekler daha lezzetli olur." diye konuşuyor. Tibet, tüketiciye sıcak yemeklerde riviera salata ve soğuklarda ise sızma zeytinyağı kullanması tavsiyesinde bulunuyor.

Zeytinyağında üretim miktarı artmazken Türkiye yılda milyarlarca dolar bitkisel, mısır ve kanola yağı için ithalata para ödüyor. Üreticiler tüketimdeki düşüşün sebebini market fiyatlarındaki yüksekliğine de bağlıyor. Zeytin üretiminin yapıldığı ticaret borsalarında fiyatı 7 lirayı geçmeyen sızma zeytinyağının satış fiyatı market raflarında litresi 10 liradan başlıyor. Vatandaş da ucuz yağ için üreticiden bidonla veya tenekeyle alma yöntemine başvuruyor. Doğrudan üreticiyi tercih eden en büyük alıcılar ise turizmciler ve üreticilerin büyük şehirlerde yaşayan akraba ve tanıdıkları.

Piyasada satılan zeytinyağlarının çeşitleri şöyle:

Naturel: Zeytin ağacı meyvesinden, doğal özelliklerini değiştirmeyecek bir sıcaklıkta sadece mekanik veya fiziksel işlemler uygulanarak elde edilen, berrak, yeşilden sarıya değişebilen renkte, kendine özgü tat ve kokuda olan doğal halinde gıda olarak tüketilebilen yağlar.

Rafine: Zeytin ham yağının yapısında değişikliğe yol açmayan metotlarla rafine edilmesi sonucu elde edilen, sarının değişik tonlarında rengi olan kendine özgü tat ve kokuda bir yağ. Serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden) en çok yüzde 0,3'tür. Bu yağ piyasada, 'kızartma yağı' olarak da pazarlanıyor.

Riviera: Rafine zeytinyağı ile naturel zeytinyağlarının karışımından oluşan, yeşilden sarıya değişen renkte, kendine özgü tat ve kokudaki yağ. Serbest asitlik derecesi (oleik asit cinsinden) en çok yüzde 1,5'tir. Zeytinyağının canlı ve kuvvetli kokusuna pek alışık olmayanlar bu tip zeytinyağını tercih ediyor.

Zeytinyağı vitamin deposu
Zeytinyağının içeriğinde bulunan E vitamini kansere karşı koruyucu etki yapıyor ve saç dökülmelerine karşı iyi geliyor. A, D, E ve K vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, potasyum, kükürt, magnezyum, az miktarda demir, bakır, manganez gibi mineraller, kemik gelişimine fayda sağlıyor. Kandaki kötü huylu kolesterol denilen 'LDL'yi temizleyen zeytinyağı, iyi huylu kolesterol denilen 'HDL'yi de yükseltiyor. Diyabet hastaları için ise kan şekerinde düşme sağlıyor. Çok sayıda araştırmada kalp sağlığı açısından yararlı besinlerin başında zeytinyağının geldiği gösteriliyor. Yağlar içerisinde en kolay hazmedileni de zeytinyağı. Zeytinyağı, diğer yağlardan farklı olarak, midede bulunduğu sürede sindirim için gereken mide asitlerini azaltmıyor. Çocuklar için de beslenmede zeytinyağı yetişkinlerde olduğu gibi önem taşıyor.
Ercan Baysal - Zaman