Et ve Süt Kurumu'nun (ESK) isim hakkını kullanarak faaliyet gösteren franchise mağazaların et satışı oyunu akıllara durgunluk verdi. "Et krizi yaşanıyor. ESK bize istediğimiz kadar ürün tedarik etmiyor" diye isyan eden mağazaların yaptığı toptan satışlara perakende fişi keserek durumu devletten gizlediği belirlendi. Toptan et satışı yapmanın ESK tarafından kapatılma sebebi olduğunu bilen mağazalar, yüksek kâr elde ederken, kapatılmamak için de toptan satışlarını perakende gibi göstermiş. Son 2 yılda ESK'nın yaptığı denetimlerde bu tip faaliyetler gösterdiği saptanan 16 mağaza kapatıldı. 

Kurum kaynaklarından edinilen bilgilere göre ESK ismiyle faaliyet gösteren franchise mağazaların "et tedarik edilmiyor" yönündeki açıklamalarının perde arkasında, kurumun kendilerine daha fazla et tedariki sağlaması yatıyor. Ramazan ayında ete olan talebin artacağını iyi bilen mağazalar, daha fazla et sağlanarak yüksek kâr elde etmek istiyor. Mağazaların geçtiğimiz yıla göre ESK'dan et talebi yüzde 62 oranında artarken, kurum bu talepleri şimdiye kadar sorunsuz bir biçimde karşıladı. Ramazan ayında da taleplerin geri çevrilmediği ifade edilirken, mağazalardan gereken et ihtiyacının üzerinde taleplerin sürdüğü belirtildi. 

Tüketicilere et ulaştırmakla görevli franchise mağazalarının otel ve restoranlara toptan et satışı yaptığı belirlendi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile ESK'nın yaptığı incelemelere göre, toptan et satışı yapmanın kapatılma sebebi olduğunu bilen mağazalar, bu satışlarını perakende kamuflajıyla gizledi. 

ESK'nin mağazaların işleyişlerini düzenleyen Franchise Yönetmeliği'ne göre, toptan et satışı yapmak kapatılma sebebi. Benzer şekilde, devletin belirlediği et fiyatlarından farklı oranlarda satış yapmak, başka firmaların ürünlerine yer vermek, ESK'nın belirlediği standartların dışına çıkmak da yönetmelikle yasaklanmış durumda.

Dışarıdaki fiyatların altında ama perakende satışa göre de yüksek fiyata toptan satış yapan ve bu şekilde kâr eden mağazalar, bu yolla hem restoranları kendine çekiyor hem de önemli kârlar elde ediyor. Örneğin, dışarıda 26 liraya satılan fakat ESK'nın belirlediği fiyatla mağazalarda 20 lira olan dana kıyma, otellere de 23 liradan veriliyor. Bu durum hem otelin piyasa fiyatının altında toptan et almasını hem de mağaza sahibinin kâr elde etmesini sağlıyor.

Et ve Süt Kurumu’nda et bulunamadığı gündeme gelirken, sektör temsilcileri piyasada hayvan sayısında sıkıntı yaşanmadığını, ancak besici ve toptancının et satışını yavaşlattığını iddia etti. Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin, “Kurban bayramı gelmeden et ve hayvan ithalatının önü açılmak isteniyor” dedi.

Ramazan ayıyla birlikte en büyük tartışma et ve et ürünlerinde yaşanıyor. Geçtiğimiz günlerde Et ve Süt Kurumu’nda et bulunamadığı gündeme gelirken, sektör temsilcileri piyasada hayvan sayısı konusunda en ufak bir sıkıntı yaşanmadığını belirtti. Ancak besicilerin ve toptancıların piyasaya et satışını yavaşlattığını iddia eden sektör temsilcileri, bu şekilde besicilerin zamlı fiyattan et satmaya çalıştıklarını, toptancıların ise ithalatın önünü açmaya amaçladıklarını ileri sürdü. Et arzında herhangi bir problem olmadığını ifade eden Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı İbrahim Yetkin, “Büyük et toptancıların piyasadan mal topluyor. Kurban Bayramı gelmeden et ve hayvan ithalatının önü açılmak isteniyor. Piyasada et bulunamayınca fiyatlar artıyor. Bu şekilde Tarım Bakanlığı baskı altına alınmaya çalışılıyor. Eğer böyle devam ederse bakanlık et ve hayvan ithalatına onay vermek zorunda kalabilir” dedi.