Şubeleşmek değil markalaşmak ön planda
İTO Meclis Üyesi Ramazan Bingöl, sektör temsilcilerinin artık şubeleşmek yerine markalarına ve hizmet kalitesine daha fazla önem verdiklerine dikkat çekti. Ancak şehrin her bölgesine açılan AVM'lerin sektöre zarar verdiğini ileri süren Bingöl, şöyle konuştu: "Bazı sektör temsilcilerimizin kendileri ile rekabet edercesine çok yüksek kira ve aidatlara rağmen hızlı büyüme hırsları yüzünden sıkıntı çektikleri ve yanlış planlama nedeniyle kapanan ve devreden işyerleri olmuştur. 2011 yılı bize şunu gösterdi: Artık Türk insanı dışarıda yemek yeme alışkanlığı edinmiştir. Bu nedenle 2012 yılının daha verimli geçeceğini düşünüyorum."
Kriz yaşayan sektörler gıdaya girdi
"Son yıllarda ikiye katlanan et fiyatları lokantaların belini büküyor" diye yakınan İTO Meclis Üyesi Zakir Yılmaz, hayvancılığa gereken önemin verilmemesi yüzünden et fiyatlarının yükseldiğini söyledi. Anadolu'da birçok ailenin hayvancılığı bırakıp büyükşehirlere göçmesiyle tarihte ilk defa ithal et ve hayvan macerasına girişildiğini dile getiren Yılmaz, "Tüketici bu ithal eti yadırgadı ve et tüketimi ciddi miktarda düştü. Lokantalar bu uygulamada en çok zarar eden sektör oldu" dedi. İnşaat ve tekstilde oluşan kriz sonucu bu sektörlerin aktörlerinin restoran ve kafe işine girdiğini hatırlatan Yılmaz, şunları kaydetti: "Ana arterlerde onlarca restoran, cafe, fastfood sıralandı ve sonuçta pasta bölündü. Bu tür girişimciler aradıklarını bulamamanın sonucunda işyerlerini kapattılar. Mesleki hiçbir bilgisi ve deneyimi olmayan insanların sektöre bu kadar rahat girmesi normal karşılanamaz. Onlarca yıllık mevcut mekânlar bugünlere tesadüfen gelmediler. İnsan sağlığını en üst düzeyde ilgilendiren sektörümüzde tecrübe ve ehliyet çok önemli."
Ahilik sistemi canlandırılmalı
Komite Başkan Yardımcısı Mehmet Yılmaz da, sektör temsilcilerinin kıdem tazminatı başta olmak üzere özellikle işten çıkarmalardan kaynaklanan sorunlarla karşı karşıya kaldığına dikkat çekti. Çalışanın kanuni hakları verildiği halde açılan tüm davalarm işverenin aleyhine sonuçlandığım ileri süren Yılmaz, "Bilirkişinin olumlu raporuna rağmen konu çalışan olduğu zaman genelde mahkemelerimiz işverenin aleyhine karar veriyorlar. Komite olarak her ay önümüze gelen dava dosyaları ile uğraşıyoruz. Bunların çoğunu maalesef işçi-işveren uyuşmazlığı oluşturmaktadır. Özellikle tüm haklarım verdiğimiz halde çalışanlar daha soma tekrar dava açarak bahşiş için de tazminat istemektedirler ki, böyle bir usul yoktur. Bahşiş, tamamen müşterinin inisiyatifindedir. işvereni ilgilendirmemesine rağmen bu tür davalarla da muhatap oluyoruz" diye konuştu. Yılmaz, kalifiye eleman sorununun çözümü için Ahilik sisteminin yeniden canlandırılmasını isteyerek, "Günümüzde en büyük sıkıntı ahde vefasızlık" yorumunu yaptı.
Yerel yönetimlerin sektöre girmesi yanlış
Yerel yönetimlerin lokantacılık sektörüne girmesinin doğru olmadığını savunan İTO Meclis Üyesi Fatih Güner, "Yerel yönetimlerin asli vazifeleri dururken zaten haddinden fazla gıda işletmeleri olan sektöre girmesi doğru değil" açıklamasını yaptı. Sektörün sırtındaki kamburun bu şekilde daha da arttığını vurgulayan Güner, "Yerli sermayedarların fantezi amaçlı sektöre girmesi yetmiyormuş gibi bir de yerel yönetimlerin orantısız güç ve imkânlarıyla sahada var olmaları bizi zor durumda bırakmaktadır. Zaten zor nefes alan sektörümüz vergi, maaş, SGK yükü altında kalmaktadır. Yerel yönetimlerin gıda işletmesi açması, ayakta kalma mücadelesi veren esnafın canlı canlı mezara konulması demektir" diye konuştu. Denetleme yetkisinin Tarım İl Müdürlüğü'ne verildiğini hatırlatan Güner, belediyelerin adeta yetki gaspı yaparak hiçbir ehliyeti olmayan zabıtalarla denetleme yapmalarından da yakındı. Fatih Güner, "Gazete ve ekmek büfeleri bile döner, tost satarak sektöre darbe vurmaktadır. Dükkânların tanıtıcı tabela, reklam ve afiş konularında da daha esnek, vergilerin daha düşük olması beklentilerimiz arasındadır" dedi. "Sigara yasağı ile ilgili denetimler de ilçeler arasında farklılık gösteriyor" diyen Güner, bunun bir an önce çözülmesi gerektiğinin altını çizdi. Güner, sektör temsilcileriyle yerel yönetimlerin biraraya gelerek meseleleri çözebileceklerini sözlerine ekledi.
Gastronomide dünyada ilk sıralardayız
İTO Meclis Üyesi Ali Tatlıdil, sektörün gastronomi alanındaki gelişmeleri yakından takip ettiğini ve teknolojiye önem verdiğini vurgulayarak, "Gerek teknik kullanılan malzeme, donanım olarak gerekse bilgisayar yazılımları olarak mali yükü ağır olmasına rağmen günün ihtiyaçlarını yerine getirmektedir. Bu yatırımlar da fazlasıyla geri dönmektedir" dedi. Gastronomi alanında sektör olarak iddialı olduklarının ve dünyada ilk sıralarda yer aldıklarının altını çizen Tatlıdil, "Bu da işletmecilerimizin teknolojiyi yakından takip ettiğinin bir göstergesidir" açıklamasını yaptı.
Denetimler artırılmalı
Sektörün merdiven altı üretimden yana oldukça dertli olduğuna değinen Komite Üyesi Gürkan Tüzel, denetimlerin artması ve sağlıksız üretim yapan firmaların faaliyetlerinin durdurulması gerektiğine işaret etti. Tüzel, özellikle yemek satın alan firmaların, yemek aldıkları firmaları gezip görmeleri gerektiğini söyleyerek, "Kişi başına 3-4 TL'ye yemek üreten firmaların mevcut şartlar altında bu fiyata yemek pişirmeleri mümkün değil. En büyük maliyet et maliyetidir. Hangi koşullarda üretildiği bilinmeden sadece yemeğin görüntüsü ile yemek satın alan firmalara tavsiyemiz; lütfen fabrikaları gidip görün. Yemekte kalite fiyattan daha öncelikli olmalı" diye konuştu.
Fahri Sarrafoğlu – İstanbul Ticaret Odası
Anahtar Kelimeler: Gıda Vitrini, Gıda, Vitrin, Tarım, GDO, Gıda Güvenliği, Alo 174, Sağlıklı Gıda, Beslenme, Yemek, Baklava, Restoran, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Mehmet Mehdi Eker, İTO, TÜRES, Abdullah Korun, Ali Tatlıdil, Beltur, Hacı Abdullah Lokantası
