Son 3 yılın yüksek rakamları 2012 fındık sezonuna yansımadı ve bu sezon fiyatlar son 3 yılın altında kaldı. Bunun nedeni, daha önce de yazdığımız gibi rekolte ve detekleme primi idi. 3 sezon, rekoltenin az olması ve hükümetin mevcut rakamları destekleme primleriyle desteklemesi sonucu fındıkta fiyatlar 6-7 lira arasında gitti geldi. Bu yıl ise rekolte yükseldi, fiyat 3.90 liraya kadar düştü ve bu düşüş sorun yarattı. Hatta düşen fındık fiyatlarına Rekabet Kurumu'ndan inceleme bile geldi.

Aslında fındık fiyatları bu yıl 5 TL olsaydı, hiç kimsenin sesi çıkmayacaktı. Fındıkta son 3 yıldır ülkemizde, hükümetin açıklamış olduğu fındık staretejisi doğrultusunda serbest piyasa ekonomisi uygulanıyor. 3 yıldır başarılı görüntü veren strareteji, aslında rekoltenin az olmasından dolayı başarılı oldu ve fiyatlar yüksek oluştu. Ancak hep söylediğimiz gerçek, arşivlerde açıkca gözüküyor. Fındıkta rekolte çok olduğunda fındık fiyatları düşecek ve suçlamalar, eski hastalıklar başlayacak diyorduk. Nitekim öyle oldu. Fındık rekoltesi son 3 yıla göre fazla olduğundan, ülkemizde bu sezon en az 700 milyon kilo fındık beklendiğinden, fiyatlar arz ve talebe göre düştü. Şimdi zaman, çözüm üretme zamanı...

Fındıkta çözüm çok açık; fındık serbest piyasa ekonomisine bırakıldığı için rekolte az olduğunda daima fiyatlar yüksek oluşacak, rekolte çok olduğunda da fiyatlar düşecektir. Bunun tek çözümü fındıkta müdahale kurumu olarak eskisi gibi güvenebileceğiniz güçlü bir Fiskobirlik yönetimini hükümete bağlı olarak atamaktır. Ya da  TMO'ya görev verirsiniz, müdahale alımları yapar. Fındık çok olduğunda alır, az olduğunda da satar. Bunları yaparsanız fındık fiyatları en az 5 TL olur. Bu konuda önemli ve aksamaması gereken bir nokta daha var; hükümetin destekleme ödemelerini ağustos ayında yaparak, üreticiyi güçlü kılması gerekiyor. Çünkü ağostos ayında fındık üreticisinin cebine para girerse, fındık toplatma parasını öder. Fındığını da pazara erken indirmez. Bu nedenle destekleme ödemeleri mutlaka ağustos ayında yapılmalı ve hükümet müdahale alımı ilgili Fiskobirlik veya TMO'yu görevlendirerek, fındık rekoltesi çok olduğunda piayasadan fındık aldırmalı; az olduğu senelerde de piyasaya ihtiyaç kadar fındık sürdürmelidir. Fiyatların en az 5 lirayı bulması için çözüm yolları bunlarıdır.

Ama bunları yapmazsanız, serbest piyasa ekonomisi uyguluyoruz derseniz, fındık fiyatları rekolte az çolduğunda yüksek, çok olduğunda düşük oluşur. Bu serbest piyasa ekonomisinin gerçeğidir ve buna saygı duymaktan başka seçenek olmaz. Çözüm açık ama siz çözümsüzlüğü çözüm görüyorsanız, buna söylenecek söz yok.
Murat Gürsoy - Dünya