Geçtiğimiz hafta balıkçıların protestolarla açtığı yeni av sezonu 24 metrelik derinlik yasağı ile birlikte çiftlik balığı-deniz balığı tartışmalarını da beraberinde getirdi. Denizlerdeki balık sayısında son dönemlerde önemli bir azalma söz konusu. Türkiye denizlerinden her yıl ortalama 450 bin tonun üzerinde balık avlanıyor. Üretilen çiftlik balığı rakamı ise geçtiğimiz yıl 188 bin 790 tona ulaştı. Oranlamalara bakıldığında çiftlik balığının toplam üretim içindeki payı her yıl artarken, deniz balığı üretimi ise 2007 yılından bu yana 500 bin tonun üzerine çıkamadı.

İhracatta da önemli bir atağa geçen çiftlik balığı, iç pazarda ise fast food tarzı balık restoranları ve dondurulmuş gıda tüketimindeki artış ile birlikte önemli oranda talep görmeye başladı.

Türkiye balıkçılığıyla ilgili bazı rakamlar şu şekilde verilebilir:
Toplam su ürünleri yetiştiricilik tesisis sayısı: 371.523
Türkiye'deki kişi başı balık tüketimi: 5 kilogram
Türkiye'nin su ürünleri ithalatı: 65.698

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü istatistiklerine göre geçtiğimiz yıl Türkiye'nin toplam balık üretimi 703 bin 545 tona ulaştı. Bu rakam 2002 yılında ise 627 bin 847 tondu. Deniz balığı sayısında son dönemde yaşanan azalma çiftlik balıkçılığının da bir nebze önünü açtı. 10 yıl önce 61 bin 165 ton ile toplam balık üretiminin yüzde 10'unu oluşturan çiftlik balıkları bugün toplam üretimin yüzde 26,8'ini oluşturuyor. Sektörde değişmeye başlayan bu dengeler ise çiftlik balıkçılığının daha çok desteklendiğine dair tartışmaları da beraberinde getirdi.

Çiftlik balığı kaçınılmaz bir durum
Sektörün önde gelen üretici, ihracatçılarından Kılıç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Kılıç, çiftlik balığı üretim ve tüketiminin günümüz şartlarında kaçınılmaz bir durum olduğuna işaret etti. Özellikle artan talep ve doğal balık sayısındaki hızlı düşüşün bir açık doğurduğunu kaydeden Kılıç, çıkan tartışmalar ile ilgili olarak “ Burada kilit noka çiftlik balığının doğru şekilde yemlenmesi. Çiftlik balığı doğru yemleme yapılıyorsa en az doğal balık kadar besleyici bir unsurdur” değerlendirmesini yaptı. Bütün dünya geneline baktığımızda avcılık yasağı gelişmiş ülkeler dahil olmak üzere pek çok ülkede uygulanıyor. Bakanlığın uygulamaya soktuğu derinlik yasağını doğru ve yerinde bir karar olarak görüyorum. Günümüzde doğal balık sayısının azaldığını görüyoruz. Balık tüketimi de arttığına göre doğal stoklar da düşüyor. Çiftlik balığı kaçınılmaz bir durumdur.

Sektör Baltık ülkelerinin kapılarını zorluyor
Çiftlik balığının bir başka yönü ise hayvansal ürünler içinde ihraç edilen tek ürün olması. 2002 yılında 50 milyon dolar olan su ürünleri ihracatı 2012 yılında 500 milyon dolara dayandı. AB ülkeleri bu alanda da en büyük pazar. Çipura ve levrek ise en çok ihraç edilen türler. Son dönemlerde Su Ürünleri Tanıtım Grubu'nun çalışmalarının da etkisi ile ihracatta ABD'den Uzakdoğu'ya farklı açılımlar söz konusu. Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Başkanı Sinan Kızıltan önemli bir atılım içinde olduklarına işaret etti. Özellikle Avrupa'ya önemli miktarda ihracat yapıldığını kaydeden Kızıltan, yeni hedeflerinin ise Baltık ülkeleri olduğunu belirtti. Açıklamalarında çiftlik balığı ile deniz balığının birbirini tamamlayan unsurlar olduğunu ileten Kızıltan, “Balıklar, denizden istenen boyda çıkmadığında balık unu fabrikalarına gidiyor balık unu ve balık yağı olarak kullanılıyor ve ekonomiye kazandırılıyor. Çiftlik balıkçılığı konusunda Türkiye yeni yeni üretimi artırıyor. Avrupa'da iyi durumda olmamıza rağmen dünyadaki belli başlı üreticilerin gerisindeyiz. Halkımızın ucuz balık yemesi için çiftliklerde nasıl tavuk üretiliyor nasıl et üretiliyorsa, balığın da bu şekilde üretilmesi gerekir” diye konuştu.



Sayime Başçı - Dünya