Böbrek ve tansiyon hastaları için başlatılan tuz kısıtlama kampanyalarının genele yayılması başka hastalıklar için davetiye çıkarabiliyor. Bunun yanında Hipotiroidi olanların iyotlu tuz, hipertiroidi ve nodüler guatırı olanların aşırı iyot alımında hashimato tiroidi oluştuğu için iyotsuz tuz yemeleri gerekiyor.
Dünya Sağlık Örgütü WHO (World Health Organization / Dünya Sağlık Örgütü) verilerine göre günlük gereksinim olan iyot yeterince alınamadığı için 740 milyon insanın (dünya nüfusunun %54’ü) guatrdan ve benzeri iyot yetersizliği hastalıklarından etkileniyor. WHO, nüfusunun yüzde 10'unundan fazlasında tiroit rahatsızlığı olan bölgeleri 'endemik guatr bölgeleri' olarak kabul ediyor. Türkiye de bu bölgelerden biri. Bu durumun ana nedenlerinden biri de; iyot yetersizliği. İyot tiroit hormon sentezinde kullanılan ve vücutta çok az miktarda bulunan bir element. İyot eksikliği sonucunda tiroit hormon sentezinde bozulma en sık guatr, doğuştan hipotiroidi, üreme yeteneğinde azalma, bebek ölümlerinde artış, zeka geriliği, önlenebilir zeka geriliği gibi sonuçlar doğuruyor.
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ziya Mocan, tiroit kanserinde iyot kullanımının öneminin altını çizdi. Mocan konuyla ilgili şu bilgileri verdi:
“Tiroit bezi hormon yapımında iyot kullanır. Bu nedenle yaygın guatr olan bölgelerde yaşayan insanlardaki guatrın nedeni iyot eksikliğidir. İyot eksikliği olduğu zaman tiroit bezi hormon yapımı için daha çok çalışır ve buna guatr denir. Halk dilinde ‘tiroidim var’ denmesi aslında ‘guatrım var’ demektir. Bu nedenle tiroit bezinin büyümesini engellemek için iyot tuzlara katılarak kullanılmaktadır. Eğer iyotlu tuz ile guatr oluşumu engellenirse tiroit kanser gelişim oranında tüm toplumda azalma meydana gelir. Bu da iyodun koruyucu etkisini gösterir.”
“Tiroit bezi hormon yapımında iyot kullanır. Bu nedenle yaygın guatr olan bölgelerde yaşayan insanlardaki guatrın nedeni iyot eksikliğidir. İyot eksikliği olduğu zaman tiroit bezi hormon yapımı için daha çok çalışır ve buna guatr denir. Halk dilinde ‘tiroidim var’ denmesi aslında ‘guatrım var’ demektir. Bu nedenle tiroit bezinin büyümesini engellemek için iyot tuzlara katılarak kullanılmaktadır. Eğer iyotlu tuz ile guatr oluşumu engellenirse tiroit kanser gelişim oranında tüm toplumda azalma meydana gelir. Bu da iyodun koruyucu etkisini gösterir.”
Tiroit hormonunun sentezi için çok gerekli bir mineral olan iyot en kolay tuzla alınıyor. İyotlu tuz kullanımı tiroit kanserinden ve guatrdan korunmada önemli rol oynuyor. Batılı ülkelerde iyotlu tuz kullanımı ile endemik guatrın kaybolduğu, agresif tiroit kanserlerinin de azaldığı gözlemleniyor.
Tüketicilerini tuz tüketimi konusunda bilinçlendirmeyi misyon edinen Estuz A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Vedat Özdemir, tuzun dengeli kullanımının şart olduğunu ifade ederek ülkemizde iyotlu tuzun kullanımının yaygınlaşması gerektiğini belirtti. Özdemir, “İyot, insan vücudunda çok az bulunan, normal büyüme ve gelişme için gerekli olan önemli bir mineraldir. Yetersiz iyot alımı başta tiroit kanseri gibi birçok hastalığa ve sağlık sorununa neden olmaktadır. İyot yetersizliği sonucunda tiroit bezinden kana geçen hormonlar yeterli miktarda yapılmamaktadır. Bu yüzden zeka ve büyüme geriliği, guatr, ölü doğum, cücelik, sağırlık gibi ciddi sağlık sorunları ortaya çıkmaktadır. Ülkemizde ise besinlerin yetiştiği toprak ve sudaki iyot yetersizliği nedeniyle kişilerin günlük iyot ihtiyaçlarını karşılamaları için iyotlu tuz kullanmaları gerekmektedir. Bunun yanında hipertiroidi ve nodüler guatırı olanların iyotsuz tuz yemeleri gerekiyor” dedi.
Neden Tuz?
Tuz herkes tarafından yaygın olarak kullanılıyor. Tuzun iyotlanması renk-koku-tat değişikliğine sebebiyet vermiyor ve maliyet olarak da herhangi bir yük getirmiyor. Türkiye'de "İyot Yetersizliği Hastalıkları" önemli bir halk sağlığı sorunu. Bu sorunu ortadan kaldırmak amacıyla Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü 1994 yılında ülke düzeyinde İyot Yetersizliği Hastalıkları Ve Tuzun İyotlanması Programı başlattı. Programın temel amacı; toplumu iyotlu tuz tüketimi konusunda bilgilendirerek iyot eksikliği hastalıklarından korumak.