Gıdavitrini - Gıda alerjisi, besinin vücuda alınmasıyla başlayan, bağışıklık sistemi ile ilişkili olarak gelişen ve tekrarlayabilen bir sağlık sorunu. Kaşıntı, egzama, öksürük, hışıltılı solunum, nefes darlığı, kusma, ishal, kanlı dışkılama, kan basıncında düşme, kalp atım hızında artma, kalpte ritim bozukluğu ve morarma gibi belirtilerle ortaya çıkan sorun, özellikle çocuklarda gelişme geriliğine neden olabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Mustafa Armut, çocuklarda çok sık görülen gıda alerjilerine yol açan 3 besin grubu hakkında bilgi verdi.
Çocuklarda en sık; süt, yumurta, buğday, soya, yer fıstığı, balık ve bazı deniz ürünleri besin alerjisine neden olmaktadır. Alerji yapan besin alındıktan hemen sonra şikayetler ortaya çıktığı gibi 7 gün sonra da karın ağrısı ve kaşıntıyla da alerji kendini gösterebilir.
Alerjiye neden olan besin belirlenmeli
Alerjinin kontrol altına alınması ve tekrar etmesinin engellenmesi için öncelikle şikayete neden olan besinin belirlenmesi gerekir. Alerji sorunu belirli aralıklarla tekrarlayan çocuklar yeniden değerlendirilmeli ve diyetisyen kontrolünde, çocuk hastalıkları uzmanı ile birlikte gelişimi yakından takip edilmelidir. Alerjiye neden olan inek sütü proteinleri parçalanarak yapılmış hidrolize mamalar, alerjisi olan bebeklerde ilk tercih olmalıdır. Özellikle soya bazlı mamalar 6 aylık öncesindeki bebeklerde kullanılmamalıdır. Anne ve babaların mama içeriklerini kontrol etmeleri, bu açıdan çok önemlidir.
Çocuklarda alerjiye en sık yol açan besin grupları
Protein alerjisi varsa süt ve süt ürünlerine dikkat!
İnek sütüne bağlı protein alerjisi çocuklarda çok sık görülmektedir. Pastörize edilmiş süt ürünleri de alerjinin şiddetini artırmaktadır. İnek sütü alerjisi olan çocuklarda koyun ve keçi sütü gibi hayvansal gıdalar ise çapraz reaksiyonu başlatabilir. Bu nedenle rutin olarak tüketimi önerilmemektedir. Yine yumurta da protein alerjisine yol açan bir besindir. Yumurta akı, sarısından daha alerjik etkiye sahiptir. Ancak yapılan araştırmalarda yumurta alerjisi olan çocukların % 70’inin, içinde yumurta bulunan, fırınlanmış keki ve ekmeği sorunsuz olarak tükettiği belirlenmiştir. Yani yüksek ısıda alerjen madde etkisini kaybetmektedir.
Buğday ürünleri alerjisi yaşam boyu devam edebilir
Buğdaya bağlı besin alerjileri, farklı tiplerde kendini gösterir. İçeriğindeki protein yapılarına göre çölyak hastalığına ya da temas sonucu ortaya çıkan ‘fırıncı astımı-kontak dermatite’ neden olabilir. Buğday, arpa ve yulaf benzeri tahıllarla da çapraz reaksiyon gösterebilir. Özellikle fıstık alerjisi 4 yaşın üzerindeki çocuklarda sık görülür. Bu alerji hayat boyu devam etmektedir. Soya da bu grupta alerjik besinlerden biridir. Yüksek protein içeriği nedeniyle gıda endüstrisinde çok sık kullanılan bir besindir. İşlenmiş pek çok üründe bulunabilen soyanın çok az miktarı bile alerjik reaksiyonu tetikleyebilir.
Balığa uygulanan işlem alerji şiddetini artırır
Balık, çocuk ve erişkinde alerjiye neden olabilen bir besindir. Balık alerjisi, fıstık alerjisinde olduğu gibi ömür boyu devam eder. Balığa uygulanan tuzlama, kurutma ve ısıtma gibi işlemler alerji şiddetini artırır. Balık ve kabuklu deniz ürünleri arasında çapraz reaksiyon gelişmez. Diğer deniz ürünlerinden yengeç, kerevit, karides, salyangoz, midye, istiridye ve kalamar da çocuklarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir.