Suda denetim fiyaskosu!

Sağlık Bakanlığı daha önce açıkladığı 5 damacana su markasına ilaveten uygunsuzluk tespit edilen 15 marka ve 114 ürünü daha kamuoyu ile paylaştı. Bakanlığın yaptığı rutin denetimler ise fiyaskoya dönüştü. Numunelerin Bakanlık birimlerine inceiçin üretici şirketce teslim edildiği ortaya çıktı.
Sağlık Bakanlığı daha önce açıkladığı 5 damacana su markasına ilaveten uygunsuzluk tespit edilen 15 markayı daha kamuoyu ile paylaştı. Buna göre dolum tesislerinde uygunsuzluk tespit edilen toplam 20 markanın üretimi durdurulmuş oldu.

Ancak, günler öncesinden kirli su markalarını açıklayacağını duyuran Sağlık Bakanlığı’nın denetimleri ise fiyaskoya dönüştü. Numunelerin Bakanlık birimlerine incelenmek üzere üretici şirket tarafından teslim edildiği ortaya çıktı.

Denetim açığını anlattıSağlık Bakanlığı’ndan adının açıklanmasını istemeyen üst düzey bir yetkili Hürriyet’e denetim sisteminin açığını anlattı. Sağlık Bakanlığı yetkilisine göre, bakanlığın damacana sulardaki rutin denetim işlemi şöyle gerçekleşiyor:
Öncelikle damacana su üretmek isteyen firma, bakanlıktan ruhsat alıyor.
Ruhsat vermek için bakanlık birimleri uygun gördüklerine ruhsat veriyor.
Firma ancak ruhsatı aldıktan sonra üretime başlıyor.

Yılda bir denetliyorÜretimin ardından rutin denetimler yapmaya başlanıyor.
Sağlık Bakanlığı İl Sağlık Müdürlükleri 3 ayda bir, Bakanlık da yılda bir kez, tüm üretici firmaların su numunelerini testten geçiriyor ve uygun olup olmadığına karar veriyor.
Testleri ise Bakanlık tarafından tüm illerde yetkilendirilmiş laboratuvarlar yapıyor.
Damacana suların denetimindeki en büyük sorun ise numunelerin Bakanlık birimlerine incelenmek üzere üretici şirket tarafından teslim edilmesi.
Sağlık Bakanlığı ancak firma tarafından teslim edilmiş numunede laboratuvarın uygunsuz bir durum tespit etmesi halinde rutin denetimin dışına çıkıyor.
Ani denetim ya da üretim, dolum ve dağıtım birimlerine baskın düzenliyor.
Bakanlığın baskın denetimi için bir başka yol da, vatandaştan gelecek şikayet oluyor.

Akdağ: Her şeyi açıklayacağızAlınan örneklerin, hassasiyetle, dikkatle laboratuvarlarda analizlerinin yapıldığını belirten Sağlık Bakanı Recep Akdağ, şöyle konuştu: “Şunu da ifade etmemiz gerekir. Dolum tesisinden çıkan problemi, satış noktasında çıkan problemi birbirinden ayırmak lazım. Dolum tesisinde, doğrudan ilgili, markayla ilgili bir problem var demektir, eğer bir sıkıntı varsa. Ama satış noktasındaki problemler daha ziyade satış şartlarının elverişsiz olmasından kaynaklanabilir. Dolayısıyla bu açıklamaları yaptığımız zaman, satış noktasında çıkan bir problemin o markayla ilgili Türkiye’deki bütün damacanayla satılan suları ihtiva ettiği düşünülmemeli. Ama biz bu açıklamaları yapacağız.”

Televizyon programı harekete geçirdiSağlık Bakanlığı da 15 markanın ürettiği damacana suyu “uygunsuz” bulduğu ani denetimleri, bu konunun incelendiği ve kamuoyunda yankı uyandıran bir TV programının “şikayet” kabul edilmesinin ardından gerçekleştirdi. Eğer programda yayınlananlar şikayet kabul edilmeseydi, sadece
rutin denetimler yapılacaktı.

Denetim sistemi değişecekSağlık Bakanlığı yetkilisi, denetim sistemindeki bu aksaklıklar nedeniyle de, damacana sular üzerinde tam bir kontrol sağlanmasının mümkün olmadığını belirterek, “Benim de ailem, çocuklarım bu sulardan içiyor. Denetim sistemini düzeltmek için çalışmalar yapıyoruz. En kısa zamanda hayata geçirmeyi umuyoruz” diye konuştu.

Tekrar üretim yapabilirlerÜretimleri durdurulan dolum tesisleriyle ilgili yapılacak çalışmalar hakkında da detay verilen Bakanlık açıklamasında şunlara dikkat çekildi: “Firmaların tespit edilen uygunsuzluklarını giderdiklerini ispatlamaları halinde üretimlerine devam etme izni verilebilecektir. Türkiye genelinde piyasaya arz edilmiş ürünlerden satış noktalarından örnekler alınarak, 1418 ürün Halk Sağlığı Laboratuarlarında incelemeye alınmıştır.”

Mahkemeye başvuracağız
Kardelen Su Genel Müdürü Mükremin Tosun, Sağlık Bakanlığı’nın yayınladığı ‘uygunsuz’ listesinde yer almaları ile ilgili olarak şu değerlendirmeleri yaptı: “Şu ana kadar Sağlık Bakanlığı’ndan hiç bir ihtar bile yememiştik. 16 yıldır 1 kere yaşamadığımız şeyi, şimdi en ağır şekilde yaşıyoruz. Eğer kapatma kararı netleşirse hemen mahkemeye başvuracağız.”

Sektör aklandı
Ambalajlı Su Üreticileri Derneği Başkanı İsmail Özdemir, Sağlık Bakanlığı’nın açıklaması ile ilgili şu değerlendirmelerde bulundu: “Bazı şirketler üretim tesislerinden değil, damacananın tüketiciye ulaşana kadarki kısmından dolayı listeye girdi. Özellikle bayilerdeki saklama koşullarına, dağıtım şartları işaret ediliyor. Damacanın bayiye gittikten sonra oradaki bekleme koşulları çok önemli. Ortamın temiz, güneş ışığı almıyor olması lazım. 288 şirket arasından 15 tanesinin dolum tesislerindeki faaliyetleri durdurma kararı anlamlı oldu.”
Zeynep Gürcanlı - Hürriyet