Yağ sanayisi hammadde sıkıntısı çekiyor!

Türkiye, yağlı tohum ve ham yağ üretimindeki yetersizlikten dolayı bitkisel yağ sanayiinde net ithalatçı bir ülke. Hammadde temininde yüzde 70 gibi büyük bir oranda ithalata bağlı olan yağ sanayicisi, yerli üretimin artırılması için çözüm yolları arıyor. 2011 yılında 3.1 milyar dolarlık ithalat yapan sektör, ihracat bakımından istediği düzeyi yakalayamadığı için aynı zamanda dış ticaret açığı veriyor Türkiye bitkisel yağ sektörü son yıllarda süregelen hammadde krizini aşmakta sıkıntı çekiyor. Bugün itibarıyla yüzde 70 oranında net ithalatçı olan sektör, yağlık tohum üretimini artıracak uygulamalar üstünde duruyor. Bu konuda çiftçilerle temas halinde olan işletmeler bulundukları bölgede ayçiçeği üretimine alım garantisi vererek destek olmaya çalıştığı gibi çiftçilere ekipman ve tohum alımında destek veren işletmeler de bulunuyor. Söz konusu çalışmalarla orta vadede ithalatın önünü kesmeyi palnlayan sektör artık cari fazla vermek istiyor. Türkiye Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği’nden edinilen bilgilere göre, 2011 yılında 2.2 milyon ton ham yağ arzı gerçekleştiren sektör, söz konusu miktarın 655 bin tonu yerli tohumlardan karşılandı. Bu dönemde ayçiçeği yağı 394 bin, pamuk yağı 189 bin, kolza yağı 37 bin, mısırözü yağı 22 bin ve soya fasulyesi yağı da 13 bin ton oldu. Buna karşın sektör 541 ton yağ denk geleçek kadar yağlık tohum ve 1 milyon 43 bin ton da ham yağ ithal etti. Sektörün 2011 yılında kırma ve rafinasyonda işlenen ürün yönünden bir önceki yıla göre yüzde 14 oranında büyüdüğü tespitini yapan dernek yönetimi, yağlı tohum üretiminin de 2.3 milyon tondan 2.6 milyon tona yükseldiğini kaydediyor. Sektörün bu haliyle hammadde de net ithalatçı olduğunu anlatan dernek yönetimi, 2011 yılında 3.1 milyar doların ithalata harcandığını vurguluyor. İthalatta soya fasulyesi ağırlıklı olarak ABD, Arjantin ve Brezilya, ayçiçeği tohumu ve ham yağı Ukrayna, Bulgaristan ve Rusya'’dan palm yağı ise Malezya’dan yapılıyor. Bu alanda ithalatı kısmak için bir dizi tedbirin alınması gerektiğine işaret eden dernek yönetimi, sektörün margarin de dahil edildiğinde 952 milyon dolarlık ihracat yaptığını belirtiyor. Bu haliyle dış ticaret açığı verdiklerinin altını çizen sektör aktörleri, hammadde üretimini dengeleyecek çalışmaların hayata geçirilmesini bekliyor.
EPDK kararı eleştiriliyor Sektörün hammadde sorunu dışında güncel olarak takip ettiği sorunların başında ise Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yakın zamanda aldığı yönetmelik kararıyla ilgili. EPDK tarafından yayınlanan “Motorin Türlerine İlişkin Teknik Düzenleme Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” kararının 2014 yılında uygulanacağına dikkat çeken dernek yönetimi, bu karar ile yerli ürünlerden elde edilecek biyodizelin motorine harmanlama zorunluluğu doğuyor. Dolayısıyla motorine yüzde 3 oranında biyodizelin katılacağı tespitini yapan dernek yönetimi, söz konusu uygulama yüzünden 440 bin tonluk ham yağ açığının doğacağına ve sektörün yüzde 90 oranında dışa bağımlı hale getirileceğini savunuyor. Bu noktada sektörün görüşünün alınmadığını iddia eden dernek yönetimi, sözü edilen tebliğin yürürlükten kaldırılmasını talep ediyor.
Destekler arasındaki fiyat farkı üretimi etkiliyor
Sektörün önemli bir sorunun da destekler olduğunu vurgulayan firma sahipleri, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yağlı tohum üretiminde, tohum, mazot, gübre desteğine ilaveten prim desteği vermesine rağmen üretimde ciddi bir artışın yaşanmadığını vurguluyor. Bu durumu yağlı tohumlu bitkilerin alternatifi olan buğday ve mısırdaki müdahale fiyatlarına bağlayan firma sahipleri, prim destekleri ve devlet alım garantisi gibi hususlar ile bu ürünler arasındaki paritenin yağlı tohum lehine olmamasının çiftçilerin buğday ve mısırı tercih etmesine neden olduğunu belirtiyor. Ayrıca tahılların yağlı tohumlara nazaran daha yüksek gümrük vergi oranları ile korunduğunu anlatan sektör aktörleri, yağlı tohumlu bitkilerin üretimlerini artırmak için koruma yönünden tahıl türevleriyle aynı şartlara getirilmelerini talep ediyor.
Kobiden

Anahtar Kelimeler: Gıda Vitrini, Gıda, Vitrin, Tarım, GDO, Gıda Güvenliği, Alo 174, Sağlıklı Gıda, Beslenme, Yemek, Baklava, Restoran, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Mehmet Mehdi Eker