Türkiye'den Rusya'ya ihraç edilen yaş meyve ve sebzede iade sıkıntısı devam ediyor. Novorossiysk limanında Türkiye’den getirilen domates partisinde tarım zararlıları bulunması üzerine 22 ton domates Türkiye’ye geri gönderildi. Yıl içerisinde de Rosselhoznadzor Rus kuruluşu görevlileri tarafından Türk tarım ürünlerinde “karantina nesne”nin bulunduğu açıklanmıştı.
İzmir Zirai Karantina Müdürü Ender Muhammed Gümüş konuyla ilgili şu bilgileri aktardı:
"Geri dönüşler elbette ki olabilecektir, çünkü hiçbir inspektörün bir ürünün gönderilecek olan partinin yüzde yüzünü kontröl etmesi imkansız. Eğer öyle yaparsanız, örnek vermek gerekirse bir TIR çileği Rusya’ya ihracat yapmak isterse ve inspektor kontrölü bir kaç gün sürerse bu günler içerisinde çileği zaten bozarsınız. Çünkü kontrol ederken soğuk zinciri bozuyorsunuz. Böyle bir durum var. Mutlaka farklı farklı noktalardan aldığınız örnekleri incelemeniz gerekiyor. Orada bulup bulmadığınız önemli. Aynı şekilde Rusya’ya ilk giriş sırasında Rusya’daki meslektaşlarımız kontrol ederler. Bu kontrol sırasında onların aldıkları örneklerinde çıkarsa geri bildirim ya da geri iade şekilde veya ürün imha şekilde işlem uygulanır. Bütün bu uygulamalar bütün ülkelerde aynıdır.
Her iki ülkenin inspektörleri, özellikle Rusya tarafındaki arkadaşlarımız bu konuda ve Türkiye’deki inspektör arkadaşlarımız, iki ülke ne kadar hasas olursa diğer taraftaki arkadaşlar da o kadar hasasiyet gösteriyorlar. Bizim bu uygulamalarımız sadece ve sadece Rusya’ya özeldir. Avrupa Birliği’ne gönderilirken bu kadar sıkı tedbirler uygulanmaz. Bizim yaş meyve ve sebze pazarımızın dörte birini Rusya oluşturuyor. Tabii ki Rusya ile ikili ilişkiler çerçevesinde bunların en iyi şekilde yapılması gerekiyor."
Giden ürünün kalitesi bakımından zararlıların o üründe bulunmaması gerektiğini ifade eden Gümüş, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
"Zaten bizim kendi mevzuatımız da bunu gerektiriyor. Kendi yasal çerçevemiz asla zararlı bir organizma bulaşık ürünün başka bir ülkeye gönderilmesine müsaade etmiyor. Mutlaka kontrol edeceksiniz. Karantina teşkilatlarının Türkiye’de görevi bundan ibarettir.
"Zaten bizim kendi mevzuatımız da bunu gerektiriyor. Kendi yasal çerçevemiz asla zararlı bir organizma bulaşık ürünün başka bir ülkeye gönderilmesine müsaade etmiyor. Mutlaka kontrol edeceksiniz. Karantina teşkilatlarının Türkiye’de görevi bundan ibarettir.
Bu bağlamda 2013 yılında almış olduğumuz resmi bildirimlerde ya da geri çevirilen ürünlerde biz İzmir’de sadece bir çiçek parti için geri bildirim aldık. İçinde trips bulundu. Onun dışında İzmir’den gönderilen hiç bir üründe her hangi bir sorun çıkmadı.
Tabii ki bu benim için gurur verici bir şey. Ve bu buradaki arkadaşlarımızın işin ne kadar iyi yaptığını ve buradaki firmalarımızın ne kadar titiz davradıklarını göstergesi olarak değerlendirebilir.
Rus ve Türk karantina görevlileri faaliyetlerini daha iyi koordine etmek üzere her yıl bir araya gelerek işbirliğinin aktifleştirilmesi ile ilgili adımları görüşüyorlar. Böyle danışma görüşmeleri temelinde ilgili bakanlıklar tarafından ek mekanizmalar hazırlanıyor."
Bu tür talihsizliklerin yaşanmaması için iki ülke arasında sıkı bir çalışma olduğuna işaret eden Ender Muhammed Gümüş, şunları aktardı:
"Olası yaşanabilecek sıkıntıları yani Akdeniz meyve sineği gibi ya da trips gibi büyük bitkilere zarar veren bazı canlı organizmaların bu şekilde gitmemesi için daha kaliteli ürün gitmesi için Rusya Federasyonu’na gönderdiğimiz ürünlerimizde bununla ilgili Tarım Bakanlığımız tedbir anlamında bütün firmalarımızda tarım danışmanı istihdamını zorunlu kıldı. Yani Rusya’ya ihracat yapacak olan her ihracatçı firma işletmesinde bir ziraat mühendisi istihdam etmek zorunda. Ziraat mühendisleri ürünleri kontrol edecekler, ondan sonra bizim enspektörlerimiz kontrol edecekler, ondan sonra Rusya Federasyonu’na giderken ekstra son çıkış kontrolümüz bir daha var. Ürün Türkiye’den Rusya’ya üç kontrol aşamasıyla beraber gidiyor.
Bu tür talihsizliklerin yaşanmaması için iki ülke arasında sıkı bir çalışma olduğuna işaret eden Ender Muhammed Gümüş, şunları aktardı:
"Olası yaşanabilecek sıkıntıları yani Akdeniz meyve sineği gibi ya da trips gibi büyük bitkilere zarar veren bazı canlı organizmaların bu şekilde gitmemesi için daha kaliteli ürün gitmesi için Rusya Federasyonu’na gönderdiğimiz ürünlerimizde bununla ilgili Tarım Bakanlığımız tedbir anlamında bütün firmalarımızda tarım danışmanı istihdamını zorunlu kıldı. Yani Rusya’ya ihracat yapacak olan her ihracatçı firma işletmesinde bir ziraat mühendisi istihdam etmek zorunda. Ziraat mühendisleri ürünleri kontrol edecekler, ondan sonra bizim enspektörlerimiz kontrol edecekler, ondan sonra Rusya Federasyonu’na giderken ekstra son çıkış kontrolümüz bir daha var. Ürün Türkiye’den Rusya’ya üç kontrol aşamasıyla beraber gidiyor.
Yeni bir tedbir olarak Bakanlığımızın talimatları doğrultusunda her üç ayda bir firmaların çalıştırdığı ziraat mühendislerine biz eğitim veriyoruz. Hem sektordeki sorunları ve sıkıntıları tespit etmek amacıyla hem de yanlış yapmalarını engellemek amacıyla veya Bakanlığımızın ilave tedbirleri varsa bunlarla alakalı bu tedbirleri kendilerine aktarıp işin en doğru şekilde yapılmasını sağlamak amacıyla böyle toplantılar yapıyoruz. Bu üç ayda bir yapılıyor. 2013 yılın Aralık ayında ilkini yaptık. Mart’ta yaptık, Mart’ta katılamayan bazı arkadaşlarımız için ekstra olarak Mayıs ayında bir kez daha yaptık. İzmir’de bu anlamda şu ana kadar 7 tane eğitim yapıldı. Normalde üç tane olması gereken eğitim tam yedi kere yapıldı.
Rusya Federasyonu’na ihracat yapmak isteyen firmalarımız eğer kendi ziraat mühendislerini bu toplantılara göndermemişlerse veya katılmamışlarsa onların ürünlerin ihracatına izin verilmiyor. Bu eğitimlere katılmaları zorunlu.
Bütün bilgiler, bu danışman mühendislerin bilgileri, firmaların adresleri, bizim inspektörlerimizin isimleri hatta imza serkülerleri Rusya tarafına gönderilir. Bu ürünleri sadece bunlar inceleyebilir, bu mühendis sadece burada çalışıyor, burada bu firma yetkilendirildi diye bilgi verilir. Bu konuda en ciddi çalıştığımız ülke Rusya."